Παρασκευή 29 Νοεμβρίου 2013





ΓΙΑΤΙ Ο ΧΙΤΛΕΡ ΕΞΟΝΤΩΣΕ ΤΟΝ ΟΜΟΦΥΛΟΦΙΛΟ ΑΡΧΗΓΟ ΤΩΝ ΤΑΓΜΑΤΩΝ ΕΦΟΔΟΥ

 
Στις αρχές της δεκαετίας του ’30, το Εθνικοσοσιαλιστικό Κόμμα της Γερμανίας είχε στις τάξεις του δύο ένοπλα παραστρατιωτικά τμήματα. Τα τάγματα εφόδου SA και τα τάγματα προστασίας SS. Επικεφαλής των ταγμάτων εφόδου ήταν ο Ερνστ Ρεμ, παλιός φίλος του Χίτλερ από τη δεκαετία του ’20, με τον οποίο είχαν κάνει μαζί και φυλακή. Ο Ρεμ γεννήθηκε στις 28 Νοεμβρίου του 1887. Ήταν βετεράνος του Α΄ Παγκοσμίου πολέμου, όπου τραυματίστηκε σοβαρά στο πρόσωπο. Αν και ήταν κοντός και παχουλός, πίστευε στην Αρεία φυλή και υπήρξε ένας σκληροτράχηλος στρατιώτης. Μετά τον πόλεμο, ως γνήσιος εθνικιστής, ένιωσε προδομένος από την ηγεσία της Γερμανίας. Το 1918 επέστρεψε στο Μόναχο και κατατάχθηκε στο Φράικορπς. Μια παραστρατιωτική οργάνωση της εποχής που κυνηγούσε κομμουνιστές.

Ο ΣΩΜΑΤΟΦΥΛΑΚΑΣ ΤΟΥ ΦΥΡΕΡ

Το 1920, εντάχθηκε στο Εθνικοσοσιαλιστικό Κόμμα, όπου ίδρυσε και οργάνωσε τις μονάδες κρούσης. Εκεί, στρατολογούσε διαρκώς κόσμο από άλλες παραστρατιωτικές ή εθνικιστικές οργανώσεις και κυρίως από τις χαμηλές κοινωνικές τάξεις. Τα μέλη της ομάδας φορούσαν στρατιωτικές στολές και τρομοκρατούσαν όσους είχαν αντίθετες απόψεις. Ο Χίτλερ «επένδυσε» πάνω στον Ρεμ, καθώς όχι μόνο τον προστάτευε, αλλά τον βοηθούσε να υλοποιήσει το όραμά του, για την ανατροπή της Δημοκρατίας της Βαϊμάρης. Το 1923, ήταν στο πλευρό του Χίτλερ, στο αποτυχημένο «πραξικόπημα της μπυραρίας» και μετά τη σύλληψή τους, ανέπτυξαν ισχυρή φιλία στη φυλακή. Ο Ρεμ ήταν από τους λίγους που μιλούσαν με τον Φύρερ στον ενικό. Οι δύο τους εργάστηκαν για την επανίδρυση του Εθνικοσοσιαλιστικού Κόμματος και αργότερα εξελέγη στο Ραίχσταγκ. Το 1925, παραιτήθηκε από το βουλευτικό αξίωμα και έφυγε στη Βολιβία.

Ο ΟΜΟΦΥΛΟΦΙΛΟΣ ΑΡΕΙΟΣ, ΠΟΥ ΚΥΝΗΓΟΥΣΕ ΤΟΥΣ ΓΚΕΙ

Όταν ο Χίτλερ άρχισε να ισχυροποιείται το 1930, ανέλαβε προσωπικά την ηγεσία των ταγμάτων ασφαλείας. Κάλεσε πίσω τον παλιόφιλό του, ο οποίος «έπιασε δουλειά» το 1931. Στόχος του ήταν και πάλι οι κομμουνιστές, οι Εβραίοι, οι πολιτικοί άλλων παρατάξεων, οι ομοφυλόφιλοι, οι διανοούμενοι που διαφωνούσαν με τον Χίτλερ, επιχειρηματίες, εργαζόμενοι, κ.λπ. Το σώμα του Ρεμ αριθμούσε περίπου ένα εκατομμύριο μέλη, που τρομοκρατούσαν τη γερμανική κοινωνία. Τότε όμως, αποκαλύφθηκε το μεγάλο του μυστικό. Το πρωτοπαλίκαρο του Χίτλερ ήταν ομοφυλόφιλος. Η εφημερίδα Munchener Post δημοσίευσε επιστολές του, στις οποίες εξομολογούνταν τις σεξουαλικές σχέσεις του με άνδρες. Το κόμμα όμως, διέψευσε τις επιστολές ως πλαστές και ο Ρεμ έμεινε στη θέση του. Μετά την ανάληψη της εξουσίας από τον Χίτλερ το 1933, ο Ερνστ Ρεμ, έδειξε τάσεις αυτονομίας και ζητούσε να πραγματοποιηθεί η δεύτερη επανάσταση, που προέβλεπε την εκκαθάριση του κόμματος από τα συντηρητικά στελέχη του. Ήθελε επίσης την εθνικοποίηση των επιχειρήσεων και την αντικατάσταση του στρατού από τα SA. Η ιδέα του ήταν ανεφάρμοστη και επικίνδυνη, καθώς ο στρατός ήδη στήριζε τον Χίτλερ. Επίσης, ο Αδόλφος ήθελε στο πλευρό του τους επιχειρηματίες. Η αντίστροφη μέτρηση για τον παραστρατιωτικό ηγέτη είχε αρχίσει. Αυτή τη φορά, η απουσία του θα ήταν πιο χρήσιμη από την παρουσία του.

Η ΝΥΧΤΑ ΤΩΝ ΜΕΓΑΛΩΝ ΜΑΧΑΙΡΙΩΝ

Το 1934, ο Χίτλερ είναι νόμιμα αναβάτης στο άρμα της εξουσίας και βάζει στο στόχαστρο τον Ρεμ, θεωρώντας τον πολιτικό του αντίπαλο. Η δύναμη των ταγμάτων ασφαλείας που έλεγχε, ήταν πλέον πολύ μεγάλη. Τα κόμματα που στήριζαν τους Εθνικοσοσιαλιστές, βλέποντας τους καθημερινούς τραμπουκισμούς του Ρεμ, απειλούσαν ανοικτά ότι θα απέσυραν την κοινοβουλευτική στήριξη, αν δεν δινόταν εντολή να σταματήσει. Τα στοιχεία εναντίον του συνέλεξαν οι στενοί συνεργάτες του καγκελάριου. Ήταν οι Χίμλερ, Γκέρινγκ και Γκέμπελς, που ενορχήστρωσαν και τεκμηρίωσαν την εντολή της εξόντωσής του. Ξαναδιάβασαν τις ομιλίες του Ρεμ και κατέληξαν στο συμπέρασμα, ότι είχε λάβει χρήματα από τους Γάλλους για να σκοτώσει τον Χίτλερ. Συνέλεξαν επίσης στοιχεία για την «ανάρμοστη» σεξουαλική του ζωή, την οποία είχε ιδεολογικοποιήσει με στοιχεία από την στρατιωτική ζωή των αρχαίων Ελλήνων. Ο Ρεμ είχε προσαρμόσει την αγάπη του για τους άνδρες, στη ναζιστική λατρεία για τα τέλεια αρχαία σώματα. Οι κατήγοροί του θεώρησαν τις απόψεις του διαστρέβλωση του ναζισμού. Το κατηγορητήριο ήταν έτοιμο. Για να αποφευχθεί το «πραξικόπημα του Ρεμ» όπως ονομάστηκε, στις 30 Ιουνίου 1934 άρχισε ένα τριήμερο δολοφονικών εκκαθαρίσεων της παραστρατιωτικής οργάνωσης. Τα SS, χωρίς δίκη, σφαγίασαν ηγετικά μέλη της οργάνωσης και εκτέλεσαν και άλλους πολιτικούς αντιπάλους του Χίτλερ. Ο Ερνστ Ρεμ συνελήφθη και οδηγήθηκε στη φυλακή. Του δόθηκε ένα πιστόλι με μόνο μια σφαίρα, για να αυτοκτονήσει. Όταν ο διοικητής των SS πήγε στο κελί να δει αν αυτοκτόνησε, ο Ρεμ του είπε: «Αν ο Αδόλφος θέλει να πεθάνω, ας έρθει να με σκοτώσει ο ίδιος». Την 1η Ιουλίου του 1934, εκτελέστηκε από απλούς άνδρες των SS. Μετά τη νύχτα των μεγάλων μαχαιριών, όπου δεκάδες δολοφονήθηκαν, ο Χίτλερ παρουσιάσθηκε ως θύμα, που κινδύνευε από τη δράση του Ρεμ. Ήταν οι τελευταίες ημέρες των ταγμάτων ασφαλείας και είχε έρθει η σειρά των θανατηφόρων SS.
 


ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ: ΠΑΝΩ ΑΠΟ 100.000 ΤΑ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΑ ΕΥΡΗΜΑΤΑ ΣΤΟ ΜΕΤΡΟ!!!


Ξεπερνούν τις 104.000 τα κινητά αρχαιολογικά ευρήματα (νομίσματα, αγγεία, λυχνάρια, κοσμήματα από χρυσό, χαλκό, άργυρο, κεραμικά, γυάλινα κ.ά.) που εντόπισαν οι αρχαιολόγοι της 9ης Εφορείας Βυζαντινών Αρχαιοτήτων κατά τη διάρκεια των επταετών, μέχρι σήμερα, ανασκαφικών εργασιών τους στους τέσσερις (από τους αρχικά επτά) σταθμούς του Μετρό της Θεσσαλονίκης.
Ως «ανακεφαλαίωση των αρχαιολογικών πεπραγμένων στη διάρκεια των εργασιών διάνοιξης του Μετρό στη Θεσσαλονίκη» χαρακτήρισε η διευθύντρια της 9ης ΕΒΑ Δέσποινα Μακροπούλου τη διάλεξη με θέμα: Διαδρομή δεκάξι αιώνων με το μετρό από το Βαρδάρη ως το Συντριβάνι ή από τη Χρυσή Πύλη ως την Κασσανδρεωτική. Οι Σταθμοί διηγούνται που έδωσε το βράδυ της Δευτέρας, στο Αρχαιολογικό Μουσείο της Θεσσαλονίκης.
Στη διήγησή τους, διά στόματος της αρχαιολόγου και παρουσία εκατοντάδων ακροατών, που κατέκλυσαν την αίθουσα Μανόλης Ανδρόνικος, αλλά και ολόκληρο το χώρο υποδοχής του Αρχαιολογικού Μουσείου, οι σταθμοί «μίλησαν» για τη Χρυσή Πύλη και την πύλη του Βαρδαρίου (Σταθμός Πλατείας Δημοκρατίας και διακλάδωση προς Σταυρούπολη) και τη διαχρονία της χρήσης τους επί έξι και πλέον αιώνες (νεκροπόλεις, δρόμοι, είσοδος στην πόλη, πιθεώνες, νεκροταφεία από τα ύστερα ρωμαϊκά χρόνια ως την τουρκοκρατία, τους μουσουλμανικούς τάφους και τα χάνια).
Τα χρονικά, αλλά και... γεωγραφικά (μικρότερα αυτά) άλματα συνεχίστηκαν με αναφορές στο σταθμό Συντριβανίου -ανατολικότερα και κοντά στη λεγόμενη Κασσανδρεωτική πύλη- με τον εντοπισμό, το 2009, της παλαιοχριστιανικής Βασιλικής και τελικά την απόφαση για καταγραφή και κατάχωσή της.

«ΣΤΑΘΜΟΣ ΑΓΙΑΣ ΣΟΦΙΑΣ»

H διήγηση των σταθμών έκανε μια μεγαλύτερη «στάση» στο «σταθμό Αγίας Σοφίας» του μετρό (σε απόσταση μόλις 370 μέτρων από τον πολυσυζητημένο σταθμό Βενιζέλου, επί της σημερινής οδού Εγνατία) με αναφορές στη Λεωφόρο της Αρχαιότητας (την λεγόμενη Decoumanus Maximous) που αποκαλύφθηκε σε μήκος τουλάχιστον 72,80μ. αλλά μόνο το νότιο τμήμα της, καθώς το βόρειο δεν ανασκάφηκε και καλύπτεται από τη σημερινή πλατεία Μακεδονομάχων.
Η οδός, στρωμένη με μαρμάρινες πλάκες και οριοθετημένη από μαρμάρινα κράσπεδα, λίγο πριν από τη συμβολή της με την κάθετη οδό στο ύψος της σημερινής Αγίας Σοφίας, διευρύνεται διαμορφώνοντας πλακόστρωτη πλατεία με κρήνη για να ξεδιψούν περαστικοί και περίοικοι. Τη μνημειακή μορφή του δρόμου συμπληρώνει κιονοστοιχία, από την οποία ορατός, σήμερα, είναι ο ισχυρός στυλοβάτης, που σώζει επτά βάσεις κιόνων του 4ου και 6ου αι., οριοθετεί τον οδικό άξονα στα νότια και τον χαρακτηρίζει ως via colonnata.
Από τα κτίρια της νότιας οικοδομικής γραμμής των παλαιοχριστιανικών χρόνων εντοπίστηκαν μόνον οι όψεις τους και κάποια θυραία ανοίγματα καθώς και ίχνη από την εβραϊκή συνοικία που κάηκε στην πυρκαγιά του 1917.

«ΣΤΑΘΜΟΣ ΒΕΝΙΖΕΛΟΥ»

Αναλυτικότερη, σαφέστερη και πλέον εντυπωσιακή, εξαιτίας των εντυπωσιακών ευρημάτων της, υπήρξε η «διήγηση» του «σταθμού Βενιζέλου».
«Εδώ, ο σταθμός σχεδιάστηκε πάνω στο αιώνιο σταυροδρόμι της πόλης», είπε στη διάλεξή της η κα Μακροπούλου. Η ανασκαφή, σε έκταση 1600 τ.μ., έδωσε όλα τα απαιτούμενα στοιχεία για τη διαχρονία του σταυροδρομιού: την περίφημη Decumanus Maximus.
Decumanus ονόμαζαν τις ρωμαϊκές οδούς που ήταν προσανατολισμένες από τα ανατολικά προς τα δυτικά και συνήθως κοσμούνταν στην αρχή και το τέλος του από πλατείες, ενώ cardo τις καθέτους οδούς με κατεύθυνση από το βορρά προς το νότο. Στην περίπτωση των αποκαλύψεων του σταθμού Βενιζέλου, decumanus ήταν η σημερινή οδός Εγνατία (μετατοπισμένη σήμερα προς τα βόρεια) και cardo η οδός Βενιζέλου (ή Σαμπρή Πασά της περιόδου της τουρκοκρατίας). Οι δυο οδοί (εντοπίστηκαν στην ακριβή διασταύρωσή τους) αποκαλύφθηκαν σε πλάτος 7,80 και 4,50 μέτρων αντίστοιχα, μαρμαροστρωμένες με ίχνη σε πολλά σημεία των αμαξοτροχών.
Γύρω από τους δρόμους εκτείνονται πυκνοδομημένα οικοδομικά τετράγωνα, που συνιστούν γειτονιές της βυζαντινής αγοράς της πόλης. Καταστήματα και εργαστήρια προσανατολίζονται με ανοιχτούς προς το δρόμο χώρους για την έκθεση των προς πώληση προϊόντων. Πληθώρα μικροαντικειμένων και κοσμημάτων, όπως επιστήθιοι σταυροί, γυάλινα και χάλκινα βραχιόλια, χάλκινα κυρίως και σπανιότερα ασημένια δακτυλίδια, μαρτυρούν τον διαχρονικά εμπορικό χαρακτήρα της περιοχής, με έμφαση κυρίως στον τομέα της αργυροχρυσοχοΐας. 
Δεν είναι τυχαίο, όπως τόνισε η κα Μακροπούλου ότι ακόμη και σήμερα υπάρχει πληθώρα καταστημάτων χρυσοχοΐας στην Εγνατία οδό, ούτε και η ... ανεύρεση υδραργύρου, που χρησιμοποιούνταν στην αργυροχρυσοχοΐα.
Στη διάλεξη έγινε αναφορά στους σεισμούς του 6ου, αλλά και του 9ου αιώνα, που ουσιαστικά καταργούν τη Μεγάλη Λεωφόρο και τη μετατρέπουν σε στενό οθωμανικό σοκάκι μετά τον 10ο αιώνα.

«ΟΧΙ» ΣΤΗΝ ΑΠΟΣΠΑΣΗ

Στη διάλεξη έγινε λόγος και για τη «λάθος», όπως χαρακτηρίστηκε, αρχική απόφαση του ΚΑΣ για την απόσπαση, φύλαξη και στο μέλλον έκθεση σε άλλο χώρο των ευρημάτων, για τις 12.500 υπογραφές Ελλήνων και ξένων επιστημόνων και πολιτών υπέρ της «ιστορικής αναγκαιότητας συνύπαρξης (και όχι απόσπασης) των αρχαίων με το σύγχρονο μετρό».
«Πράγματι, οι εργασίες για τη διάνοιξη του μετρό έγιναν η αφορμή για να μάθουμε πολλά για την πόλη μας. Αλλά και για να μεριμνήσουμε για τη διάσωσή τους. Θέλουμε να κτίσουμε το μέλλον μας πάνω στη γνώση του ιστορικού παρελθόντος, αλλά όχι πάνω στο πτώμα του», κατέληξε η κα Μακροπούλου καταχειροκροτούμενη.
Την εκδήλωση-διάλεξη διοργάνωσε το Αρχαιολογικό Μουσείο Θεσσαλονίκης σε συνεργασία με τον Σύλλογο Αποφοίτων της Φιλοσοφικής Σχολής του Α.Π.Θ. ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ.
 


ΔΕΝ ΤΑ ΚΑΤΑΦΕΡΕ Ο ΚΟΜΗΤΗΣ ISON - ΠΙΘΑΝΟΤΑΤΑ ΔΙΑΛΥΘΗΚΕ ΑΠΟ ΤΟΝ ΗΛΙΟ

 
Οι επιστήμονες της N.A.S.A. εκτιμούν πως ο κομήτης ISON πλέον δεν υπάρχει πλέον, καθώς πιθανότατα καταστράφηκε όταν βρέθηκε σε κοντινή απόσταση από τον ήλιο.
Ο κομήτης πλησίασε λίγο πριν τις 21:00 το βράδυ (ώρα Ελλάδος) σε απόσταση 1.159.000 χιλιομέτρων από την επιφάνεια του Ήλιου.
Όπως φαίνεται δεν κατάφερε να περάσει το τεστ αντοχής, αφού η βαρύτητα και η θερμότητα του Ήλιου τον διέλυσε πριν φανεί το πολυαναμενόμενο φωτεινό θέαμα.
Για να εξηγήσει το φαινόμενο Βρετανός ερευνητής αναφέρει ότι «είναι σαν να ρίχνεις μια χιονόμπαλα μέσα σε φωτιά».



ΕΜΜΑΝΟΥΗΛ ΚΡΙΑΡΑΣ: ΕΝΑΣ ΣΠΟΥΔΑΙΟΣ ΕΛΛΗΝΑΣ ΚΛΕΙΝΕΙ ΣΗΜΕΡΑ ΤΑ 107!

 
«Το ξέρω καλά. Οι περισσότεροι -ειδικά κάποιοι νεόκοποι από τις τηλεοράσεις που έρχονται να με δουν, να μου ζητήσουν «δηλώσεις», δεν είναι γιατί γνωρίζουν και εκτιμούν το έργο και την προσωπικότητά μου. Είναι η ηλικία μου που τους κάνει εντύπωση».

Ο Εμμανουήλ Κριαράς, ο φιλόλογος, ομότιμος καθηγητής της Φιλοσοφικής σχολής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, «η γηραιότερη εν ζωή προσωπικότητα της Ελλάδας» (σύμφωνα με τις ηλεκτρονικές εγκυκλοπαίδειες) σβήνει σήμερα τα 107 κεριά των... περασμένων ημερών του. Γεννήθηκε στις 15 (με το Ιουλιανό ημερολόγιο που ίσχυε τότε)/28 Νοεμβρίου του 1906 στον Πειραιά.
«Δεν επόθησα ξέρετε τόσο μακρύ βίο... Έγινε. Δεν θέλω πια άλλο να ζήσω. Η χαρά μου (η αγαπημένη μου σύζυγος) έφυγε. Ο έρωτας -τον οποίο η ύπαρξή της και μόνο μου ενέπνεε, ο έρωτας για τη ζωή, τη δημιουργία και την εργασία, για τη δημιουργία, δεν υπάρχει πια. Οπότε, σας ευχαριστώ για τις ευχές και τα δώρα αλλά... είναι πλέον περιττά. Και η εποχή μας δεν το θέλει το περιττό..».
Με αφορμή αυτά τα 107α γενέθλια, με αιτία την απόλυτη πνευματική του διαύγεια (παραμένει παρά τα κινητικά προβλήματα που αντιμετωπίζει εσχάτως, πνευματικά διαυγέστερος πολλών εξ ημών των ηλικιακά νεωτέρων...), αλλά και τη ματαιωμένη προ πολλού ανάγκη όλων μας για τη διατήρηση των «προτύπων», μια «συμβουλή» για τη διαμόρφωση μεθόδων συνέχειας, το ΑΠΕ-ΜΠΕ επιχείρησε μια ακόμη συζήτηση με τον υπεραιωνόβιο καθηγητή.
Ζει πάντα εκεί, στο διαμέρισμα του δευτέρου ορόφου της οδού Αγγελάκη, ανάμεσα σε βιβλία, χαρτιά, στυλό, λεξικά, φωτογραφίες (κυρίως της συζύγου του), μερικές παλιές πολυθρόνες, μια κλειστή (πάντα) τηλεόραση, λίγες εφημερίδες («δεν αγοράζω πια τέσσερις την ημέρα, τις μείωσα... δεν έχουν πια ειδήσεις», λέει μάλλον απογοητευμένος) και την... «απέραντη στοργή που μου δείχνει η Αρτέμιδα, την οποία ευχαριστώ» (συμπληρώνει εμφατικά)...
Τα σημερινά του γενέθλια (τιμώνται πάντα από τους φίλους και συνεργάτες του- ή έστω όσους απ’ αυτούς απέμειναν εν ζωή), «θα είναι κάτι λιτό. Απλώς θα μαζευτούμε να φάμε μαζί. Η εποχή δεν επιτρέπει πλέον τα περιττά...».
 
 
«ΔΕΝ ΗΛΠΙΖΑ ΤΟΣΟ ΜΑΚΡΑ ΖΩΗ...»

«Δεν θέλω πλέον να ζω. Θέλω να διατηρήσω την αισιοδοξία μου, αλλά δεν μου το επιτρέπουν τα πράγματα, όπως έχουν καταστεί. Και σε κοινωνικό και σε προσωπικό επίπεδο. Κοινωνικά, μ’ αυτή την κατάπτωση την οικονομική, αλλά όχι μόνο.
Είναι πολιτικό το πρόβλημα και βεβαίως και πρόβλημα παιδείας. Ο Έλληνας έχει τον... ηρωισμό να θαυμάζει το αρχαίους -χωρίς, όμως, να τους γνωρίζει, ούτε να τους καταλαβαίνει. Έτσι, γιατί τον βολεύουν... Παράλληλα, φροντίζει για τον διορισμό του «ανάξιου» συνήθως παιδιού του σε βάρος του άξιου παιδιού του διπλανού, ο οποίος δεν έχει τις ίδιες... γνωριμίες, φροντίζει να δουλεύει όσο το δυνατό λιγότερο, να πάει αργότερα και να φεύγει νωρίτερα από τη δουλειά του, να βάζει στην τσέπη του ό,τι και όσο μπορεί ο καθένας- όχι μόνο οι πολιτικοί- απ’ αυτά που δεν του ανήκουν, να μισεί και να υπονομεύει τον «άλλο», να...».
- Δηλαδή, «μαζί τα φάγαμε»;
«Ενέχει μια μεγάλη αλήθεια αυτή η ρήση. Υπό την έννοια της νοοτροπίας που έχει επικρατήσει. Λείπει η εθνική αλληλεγγύη και επικρατεί -ακόμα και σήμερα εν μέσω αυτής της ανθρωποφονικής κρίσης- το ατομικό συμφέρον».
-  Ψηφίζετε; Πώς μορφοποιείται- στα ελληνικά πολιτικά δεδομένα του σήμερα -το όραμά σας περί του δημοκρατικού σοσιαλισμού ως «τη μόνη λύση»;
«Μέχρι πρόσφατα το έκανα. Τώρα δεν με βαστούν τα πόδια μου να πάω στο εκλογικό κέντρο. Είχα τοποθετηθεί και στο ψηφοδέλτιο επικρατείας του ΠΑ.ΣΟ.Κ. Μου είχε τηλεφωνήσει τότε ο κος Πετσάλνικος για να ζητήσει την έγκρισή μου και του είχα πει -θυμάμαι- ότι αποδέχομαι, αλλά... θα ήθελα να είναι πιο σοσιαλιστικό το κόμμα... Δυστυχώς, δεν τα κατάφερε... Ύστερα... όχι, όχι δεν είμαι υπέρ του ΣΥ.ΡΙΖ.Α. Δεν έχω εμπιστοσύνη σ’ αυτά που λέει ο κος Τσίπρας, ούτε το Κ.Κ.Ε. Τον κομμουνισμό τον γνωρίσαμε στη Ρωσία έτσι όπως εφαρμόστηκε... Ήμουν υπέρ του κου Κουβέλη. Πίστευα πως είναι αυτός που εκφράζει μια αριστερή πολιτική, αλλά δημοκρατική. Όπως ήταν και το όνομα του κόμματός του. Είναι λυπηρό, όμως, το ότι και σ’ αυτό τον πολιτικό χώρο υπήρξαν εσωτερικές διαφωνίες και διασπαστικές κινήσεις που οδήγησαν και στην αποχώρησή του από την κυβέρνηση».
-  Κι αν σας ρωτούσα και πάλι, «τι να κάνουμε»;
«Πρώτον οι νέοι να μην φεύγουν στο εξωτερικό. Να μάθουν να επιμένουν και να υπομένουν. Χάνουμε το αίμα μας ως έθνος με τη φυγή των νέων. Δεύτερον: Να μείνουν εδώ, να δουλέψουν, να αγαπήσουν την εργασία, να μην απεργούν (εδικά οι δάσκαλοι, οι γιατροί...) Και τρίτον... εγώ να φύγω... Κουράστηκα πια. Δεν θέλω άλλο να ζω για να βλέπω αυτή την κατάσταση».
-  Είναι που εξέλειπε ο έρωτας; Έτσι όπως το θέσατε προ ολίγων ετών- υπό την έννοια της αέναης επιδίωξης του ιδανικού;
«Επίστεψα βαθιά στον έρωτα! Αρκεί βέβαια να έχει εκδήλωση και από τις δύο πλευρές. Προσωπικά, έζησα ευτυχισμένο βίο. Η γυναίκα μου, με την οποία έζησα 65ετή κοινό ευτυχισμένο βίο, κατανοούσε κι εγώ εκείνη. Ερωτευτήκαμε και οι δύο την εργασία, τη δημιουργία, ο ένας τον άλλο... Επίστεψα πολύ στον έρωτα... Είναι αυτός που σε βοηθά να ζεις και να δημιουργείς. Είναι αυτό που λείπει ίσως σήμερα...».
-  Και η έλλειψη απογόνων; Είναι κάτι που αν μπορούσατε θα αλλάζατε;
«Είναι γεμάτο το σπίτι, οι βιβλιοθήκες με... απογόνους μου (τα βιβλία του). Το πρόβλημα υγείας της συζύγου μου δεν μας επέτρεψε να αποκτήσουμε παιδιά. Είναι ένα στοίχημα η τεκνοποιία... Και αποδεικνύεται ότι είναι ευτύχημα ή δυστύχημα... Τελικώς, ευτυχώς που δεν έχω παιδιά. Τουλάχιστον -αν και τα δικά μου παιδιά θα ήταν σήμερα πολύ μεγάλα- δεν θα χρειαζόταν και θα κινδύνευαν να αναγκαστούν να φύγουν από τη χώρα... λόγω της κρίσης...».
«Είμαστε τραγικές μορφές. Το γεγονός ότι έχουμε συνείδηση δεν νομίζω ότι είναι στοιχείο ουσιαστικής ευτυχίας. Ο άνθρωπος ζει πιο ευτυχισμένα όταν δεν έχει συνείδηση της τραγικότητας της ζωής του. Εγώ -δυστυχώς- την έχω. Επιθυμία μου είναι πλέον να μη ζήσω. Είναι βάρος πια η ζωή μου». έλεγε προ επταετίας -μόλις που είχε «κατακτήσει» το «Αιωνόβιος».
Άλλαξε σύντομα γνώμη. Δυο-τρία χρόνια μετά, δήλωνε: «Όχι δεν φοβάμαι το θάνατο. Δεν θέλω όμως να πεθάνω αμέσως... Θέλω να ολοκληρώσω τις εκκρεμότητες των κειμένων μου».  

ΑΠΟΛΟΓΟΣ ΒΙΟΥ

Είναι αυτές οι εκκρεμότητες που ολοκλήρωσε ήδη. Το τελευταίο βιβλίο του βρίσκεται ήδη στο τυπογραφείο κι έχει τον τίτλο ΑΠΟΛΟΓΟΣ ΒΙΟΥ. «Προσθέτω ό,τι ίσως παρέλειψα στις προηγούμενες εργογραφίες και βιογραφίες μου. Αυτά που σας είπα στις κατά καιρούς συζητήσεις μας. Για τη ζωή μου, τη Γυναίκα μου, τις δραστηριότητες μου».
-  Κι αν σας ζητούσα μια περίληψη, έναν «τίτλο» αυτού του απολόγου του βίου σας;
«Στη ζωή μου έκαμα αυτό που θεωρούσα καθήκον μου...»
 

Τετάρτη 27 Νοεμβρίου 2013




Ο ΡΟΥΜΑΝΟΣ ΔΡΑΚΟΥΛΑΣ, ΠΟΥ ΠΑΛΟΥΚΩΝΕ ΤΟΥΣ ΣΤΡΑΤΙΩΤΕΣ ΤΟΥ ΜΩΑΜΕΘ ΤΟΥ ΠΟΡΘΗΤΗ


ΠΩΣ ΕΧΑΣΕ ΤΟ ΚΕΦΑΛΙ ΤΟΥ

Όλοι γνωρίζουν τον Δράκουλα, τον λογοτεχνικό βρικόλακα, που έπινε το αίμα των ζωντανών. Υπάρχει όμως, ένας άντρας πίσω απ’ τον μύθο του συγγραφέα Μπραμ Στόουκερ. Ήταν ο Βλαντ «Τέπες», ο Παλουκωτής.
Πέρασε την παιδική του ηλικία ως όμηρος των Οθωμανών και έμεινε στην ιστορία για τις θηριωδίες που διέπραξε εναντίον τους. Πέθανε, προδομένος απ’ τον Γενίτσαρο αδερφό του.
Γεννήθηκε το 1431 στην Τρανσυλβανία. Ο πατέρας του, ο Βλαντ Β΄, ήταν ηγεμόνας της Βλαχίας. Πατέρας και γιος ανήκαν στο τάγμα των Ντρακούλ, τάγμα αφιερωμένο στην καταπολέμηση της ισλαμικής απειλής, που αντιπροσώπευε εκείνη την περίοδο η Οθωμανική αυτοκρατορία.

ΟΜΗΡΟΣ ΤΩΝ ΟΘΩΜΑΝΩΝ

Παρά την αντι-ισλαμική στάση του, ο Βλαντ Β΄ συμμάχησε με τους Οθωμανούς, για να γίνει ηγεμόνας της Βλαχίας. Τα κατάφερε, μετά από μια σειρά διαμαχιών. Οι Οθωμανοί, όμως, ζήτησαν να τους δώσει τους δυο γιους του ως ομήρους, για να αποτρέψουν τυχόν «ατασθαλίες» του φιλόδοξου ηγεμόνα. Έτσι κι έγινε. Ο Βλαντ μαζί με τον μικρότερο αδερφό του, Ραντού, «φυλακίστηκαν» στην Οθωμανική αυτοκρατορία.
Αν και ζούσαν με τιμές, που άρμοζαν σε ευγενείς, τα δύο αγόρια ήταν υπό συνεχή παρακολούθηση. Ο Ραντού προσαρμόστηκε πολύ εύκολα στον οθωμανικό τρόπο ζωής, αλλά δεν ίσχυε το ίδιο και για τον Βλαντ. Δεν ξέχασε ποτέ ότι ήταν φυλακισμένος από εχθρούς και αντιδρούσε στις εντολές των ανώτερων με κάθε ευκαιρία. Τιμωρούνταν συχνά και με εξαιρετική αγριότητα, καθώς οι Οθωμανοί δε δίσταζαν καθόλου να χρησιμοποιήσουν το μαστίγιο, ακόμη και στον γιο του ξένου ηγεμόνα.

ΕΝΗΛΙΚΙΩΣΗ ΚΑΙ ΑΓΩΝΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΞΟΥΣΙΑ

Ο Βλαντ Β΄ και ο πρωτότοκος γιος του, σκοτώθηκαν σε μια μάχη εναντίον της επανάστασης των Ούγγρων ευγενών το 1447. Όταν ο Βλαντ αφέθηκε ελεύθερος απ’ τους Οθωμανούς εκείνη την περίοδο και γύρισε πίσω στη Βλαχία, είχε να αντιμετωπίσει πολλά ανοιχτά μέτωπα. Αν ήθελε να πάρει τη θέση του πατέρα του, ως ηγεμόνας της Βλαχίας, έπρεπε να δώσει πολλούς αγώνες.
Χρειάστηκε μία δεκαετία, για να κατατροπώσει τους εχθρούς του, αλλά το 1456 κατάφερε να κερδίσει τον θρόνο του πατέρα του και να ονομαστεί Βλαντ Γ΄, ηγεμόνας της Βλαχίας.

ΒΛΑΝΤ Ο ΠΑΛΟΥΚΩΤΗΣ

Το 1460, ο Βλαντ σταμάτησε κάθε επικοινωνία με την Οθωμανική αυτοκρατορία. Έδωσε μία πολύ ξεκάθαρη απάντηση στους Οθωμανούς απεσταλμένους, που είχαν έρθει για να ζητήσουν φόρο υποτελείας: Κάρφωσε τα τουρμπάνια στα κεφάλια τους. Αμέσως μετά, διέσχισε με τις δυνάμεις του τον Δούναβη, περνώντας σε περιοχές που κατείχε η οθωμανική αυτοκρατορία.
Σουλτάνος της οθωμανικής αυτοκρατορίας ήταν τότε ο Μωάμεθ Β΄, ο Πορθητής της Κωνσταντινούπολης. Για να αντιμετωπίσει τον Βλαντ, έστειλε τον Μπέη της Νικόπολης, Χαμζά Πασά, μαζί με 1000 ιππείς. Ο Βλαντ τους έστησε ενέδρα και τους κατατρόπωσε. Μετά τη μάχη, ο Βλαντ παλούκωσε και τους 1001 Οθωμανούς. Ήταν μόνο η αρχή.
Τον χειμώνα του 1462 έσπειρε τον θάνατο σε όλη την περιοχή, μεταξύ της Σερβίας και της Μαύρης Θάλασσας. Σε γράμμα του, στον Βασιλιά της Ουγγαρίας, ο Βλαντ έγραφε: «Σκοτώσαμε 23.884 Τούρκους, πέρα από αυτούς που κάψαμε μες στα σπίτια τους ή τους Τούρκους που σκότωσαν οι στρατιώτες… Τώρα ξέρετε, Μεγαλειότατε, ότι δεν υπάρχει πια ειρήνη μεταξύ εμένα και του Σουλτάνου».
Ο Σουλτάνος Μωάμεθ Β΄ πέρασε γρήγορα στην αντεπίθεση. Με στρατό που έφτανε τις 100.000, πέρασε τον Δούναβη και μπήκε στη Βλαχία. Οι δυνάμεις του Βλαντ δε μπορούσαν να συγκριθούν αριθμητικά με αυτές του Σουλτάνου, γι’ αυτό και ο Βλαντ άρχισε έναν αντάρτικο πόλεμο, που προκάλεσε τεράστιες απώλειες στους αντιπάλους. Σε μία βραδινή επιδρομή, οι άντρες του Βλαντ λέγεται ότι σκότωσαν 15.000 Τούρκους.
Με ρυθμό βασανιστικά αργό και φοβερές απώλειες, οι Οθωμανοί κατάφεραν να φτάσουν στο Ταργκοβίστε, την πρωτεύουσα της Βλαχίας. Εκεί, όμως, τους περίμενε ένα σοκαριστικό θέαμα. Ένα λιβάδι είχε «στολιστεί» απ’ άκρη σ’ άκρη με τα παλουκωμένα κορμιά Οθωμανών στρατιωτών.
Η εικόνα έτρεψε τον επιτιθέμενο στρατό σε φυγή. Ο Μωάμεθ Β΄ αποχώρησε από τη Βλαχία και όλα έδειχναν ότι ο Βλαντ είχε καταφέρει να νικήσει τον παντοδύναμο οθωμανικό στρατό.

Η ΠΤΩΣΗ ΤΟΥ «ΔΡΑΚΟΥΛΑ» 

Αυτός που οδήγησε τον Βλαντ στην καταστροφή, ήταν ο ίδιος του ο αδερφός, ο Ραντού, που είχε γίνει Γενίτσαρος των Οθωμανών. Όταν έφυγε ο Σουλτάνος, άφησε τον Ραντού να διοικήσει τον στρατό και τα δύο αδέρφια πολέμησαν μεταξύ τους. Ο Βλαντ σημείωσε κι άλλες νίκες, αλλά προδόθηκε απ’ τον ίδιο του τον στρατό. Τα στρατεύματα της Βλαχίας είχαν κουραστεί και προσχώρησαν στο αντίπαλο στρατόπεδο, υπό τη διοίκηση του Ραντού.
Ο Βλαντ τότε στράφηκε για βοήθεια στον σύμμαχό του, τον Βασιλιά της Ουγγαρίας, Κορβίνους. Αντί να τον βοηθήσει όμως, τον πρόδωσε και αυτός. Τον συνέλαβε και τον φυλάκισε στα μπουντρούμια ενός απομονωμένου φυλακίου. Η κράτησή του διήρκησε πάνω από δέκα χρόνια.
Όταν αφέθηκε ελεύθερος, κατάφερε να αρπάξει για ακόμη μία φορά τον θρόνο της Βλαχίας, τον Νοέμβριο του 1476. Δύο μήνες αργότερα, δολοφονήθηκε και το κεφάλι του στάλθηκε στην Κωνσταντινούπολη ως τρόπαιο.
 


Ο ΔΡΑΚΟΥΛΑΣ ΠΟΥ ΔΕΝ ΗΘΕΛΕ ΝΑ ΠΛΗΡΩΝΕΙ ΦΟΡΟΥΣ ΣΤΟΝ ΜΩΑΜΕΘ


Καλοκαίρι του 1462, ο Μωάμεθ Β΄, κατακτητής της Κωνσταντινούπολης, εισβάλει στη Βλαχία, επικεφαλής 60.000 επίλεκτων μαχητών. Ήταν εξοργισμένος με τη θρασύτατη στάση ενός Βλάχου υποτελή του ηγεμόνα, του Βλαντ, του επονομαζόμενου και «Παλουκωτή», ή «Δράκουλα». Ο τελευταίος, όχι μόνο είχε σταματήσει να πληρώνει φόρο υποτέλειας, αλλά διενεργούσε και επιδρομές στην οθωμανική επικράτεια! Μόλις οι Οθωμανοί εισέβαλαν στη χώρα του, ο Βλαντ κινητοποίησε όποιον άνδρα μπορούσε να χρησιμοποιήσει όπλο, άνω των 12 ετών. Ακόμη και τότε όμως, δεν κατάφερε να συγκεντρώσει πάνω από 22.000 άνδρες, κατά βάση ελαφρά οπλισμένους, οι οποίοι δεν θα είχαν καμία ελπίδα απέναντι στους κατάφρακτους Οθωμανούς. Εφάρμοσε τότε την τακτική της «καμένης γης». Τα σιτηρά κάηκαν, τα κοπάδια απομακρύνθηκαν, τα οπωροφόρα δέντρα κόπηκαν, τα πηγάδια και οι πηγές δηλητηριάστηκαν. Πολύ γρήγορα, οι Οθωμανοί ήλθαν αντιμέτωποι με έναν αήττητο εχθρό. Την πείνα. Η κατάσταση έγινε ανυπόφορη. Στο ήδη υπάρχον πρόβλημα προστέθηκαν οι αιφνιδιαστικές νυκτερινές επιθέσεις των Βλάχων και η δίψα, καθώς η Βλαχία διένυε ένα από τα πιο ζεστά καλοκαίρια των τελευταίων δεκαετιών. Ένας Τούρκος χρονικογράφος αναφέρει χαρακτηριστικά: «Το λιοπύρι ήταν τόσο δυνατό, που πάνω στην πανοπλία μπορούσες να ψήσεις κεμπάπ». Δύο βδομάδες πορείας σε αυτή την κόλαση, όπου ο θάνατος καραδοκούσε παντού, ήταν αρκετές για να ρίξουν κατακόρυφα το ηθικό των εισβολέων. Στις 17 Ιουνίου, ο τολμηρός Βλάχος πολέμαρχος εξαπέλυσε μια μεγάλης κλίμακας νυκτερινή επίθεση στο στρατόπεδο των Οθωμανών, εξαιτίας της οποίας, λίγο έλειψε να χάσει τη ζωή του ο Μωάμεθ. Ο αλαζόνας σουλτάνος είχε τρομάξει, αλλά δεν φανταζόταν ότι ακόμη δεν είχε γνωρίσει τον πραγματικό τρόμο. Στη συνέχεια της πορείας του στρατού του, υπέστη έναν τρομερό κλονισμό: σε μήκος τριών και πλάτος ενός χιλιομέτρου εκτεινόταν ένα «δάσος» από 20.000 παλουκωμένους συμπατριώτες του (ο αριθμός ελέγχεται ως υπερβολικός). Το αποτρόπαιο θέαμα συμπλήρωναν τα σμήνη των όρνεων, που είχαν φωλιάσει στα άψυχα κουφάρια και τα αγρίμια που ξέσχιζαν τα πόδια των άτυχων εκείνων ανθρώπων. Η φρικιαστική εικόνα παρέλυσε στην κυριολεξία τους επίλεκτους Οθωμανούς πολεμιστές. Αυτοί που είχαν γίνει το συνώνυμο του φόβου για ολόκληρη τη Βαλκανική, τώρα δεν μπορούσαν να κουνηθούν από τον φόβο τους. Ο θρύλος αναφέρει πως ο σουλτάνος είπε «πως είναι δυνατό να αντιμετωπίσουμε έναν άνδρα ικανό για κάτι τέτοιο;». Ο Βλαντ αποδεικνυόταν άριστος γνώστης και του ψυχολογικού πολέμου. Η τρομακτική του «διακόσμηση» κατέστησε έναν ολόκληρο στρατό ανίκανο να πολεμήσει. Ο Μωάμεθ διέταξε υποχώρηση, η οποία μετατράπηκε σε άτακτη φυγή. Όλοι βιάζονταν να φύγουν από την «καταραμένη γη». Άλλωστε ποιος ήθελε να χορτάσει τον Δράκουλα με το δικό του αίμα;
 







ΑΝΑΚΑΛΥΠΤΟΝΤΑΣ ΤΗΝ ΒΥΖΑΝΤΙΝΗ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ…


Ένας τεράστιος «βυζαντινός πλούτος» είναι διάσπαρτος στον ηπειρωτικό και νησιωτικό Ελλαδικό χώρο. Οι ανασκαφές έχουν φέρει στο φως περισσότερα από 300 βυζαντινά μνημεία, με τα σημαντικότερα από αυτά να σώζονται στην Θεσσαλονίκη.
Η αρχαιολόγος κα Βάλια Αγγελάκη μας ξεναγεί στη «Βυζαντινή» Θεσσαλονίκη, προτρέποντας μας για ένα ταξίδι στην σπουδαία και μοναδική ιστορία της πόλης.
Η Θεσσαλονίκη έχει το προνόμιο μιας συνεχούς ιστορικής και πολιτιστικής διαδρομής, ακόμη και στις πιο δύσκολες περιόδους της. Ιδρύθηκε το 315 π.Χ. από τον Κάσσανδρο και πήρε το όνομα της γυναίκας του, αδελφής του Μεγάλου Αλεξάνδρου.
Από τον 4ο αιώνα έως και το 1430, οπότε κατελήφθη από τους Τούρκους, η Θεσσαλονίκη ήταν «συμβασιλεύουσα» και δεύτερη σε σημασία πόλη του Βυζαντίου, που στήριξε την πολιτική της Πόλης στο ευρωπαϊκό τμήμα της Αυτοκρατορίας, στα Βαλκάνια και αποτέλεσε κέντρο πνευματικής και καλλιτεχνικής παραγωγής.
Τα μνημεία που σώζονται έως σήμερα στην πόλη, αντιπροσωπεύουν διαχρονικά τον πολιτισμό και την τέχνη του Βυζαντίου. Το 1988 η UNESCO συμπεριέλαβε τα παλαιοχριστιανικά και βυζαντινά μνημεία της Θεσσαλονίκης στο χάρτη των μνημείων παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς, ως εξαιρετικά δείγματα αρχιτεκτονικής και μνημειακής τέχνης.
Ο επισκέπτης στη Θεσσαλονίκη μπορεί να δει και να θαυμάσει τους ναούς, τα τείχη, τα παλαιοχριστιανικά κοιμητήρια και πολλούς ακόμα κρυμμένους θησαυρούς.
Είναι δύσκολο για τον επισκέπτη να αποφασίσει τι πρέπει να δει, κυρίως όταν δεν έχει πολύ χρόνο στη διάθεσή του. Ας δούμε κάποια από τα πιο γνωστά μνημεία της πόλης αλλά και κάποια άλλα που κρύβουν μικρές και γοητευτικές εκπλήξεις… 

ΑΓΙΟΣ ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ

Σήμα κατατεθέν της πόλης, εκτός φυσικά από το Λευκό Πύργο, αποτελεί ο ναός του Αγίου Δημητρίου. Προστάτης της πόλης ο Άγιος Δημήτριος, μαρτύρησε εκεί που βρίσκεται ο ναός. Στη θέση αυτή βρισκόταν κατά τα ρωμαϊκά χρόνια ένα μεγάλο συγκρότημα δημόσιων λουτρών, μέσα στις οποίες σύμφωνα με την παράδοση μαρτύρησε ο άγιος.
Ο πρώτος ναός προς τιμήν του χτίστηκε τον 5ο αιώνα. Ο ναός αυτός κάηκε το 620 κατά τη διάρκεια ενός μεγάλου σεισμού και ανακαινίστηκε αμέσως στην ίδια περίπου μορφή. Το 1493 οι Τούρκοι μετέτρεψαν το ναό σε τζαμί, επιτρέποντας ωστόσο στους χριστιανούς να λατρεύουν τον άγιό τους στα ΒΔ του ναού. Μετά την απελευθέρωση της πόλης ο ναός αποδόθηκε και πάλι στη χριστιανική λατρεία.
Δυστυχώς όμως η μεγάλη πυρκαγιά του 1917, η οποία κατέστρεψε μεγάλο μέρος της πόλης, δεν άφησε ανέπαφη τη μεγαλοπρεπή βασιλική. Κάηκε το μεγαλύτερο μέρος της και η αναστύλωση της στη σημερινή μορφή που τη γνωρίζουμε, ολοκληρώθηκε το 1947. Η βασιλική του Αγίου Δημητρίου είναι πεντάκλιτη με ένα εγκάρσιο κλίτος στα ανατολικά. Η πυρκαγιά του 1917 κατέστρεψε μεγάλο μέρος του ψηφιδωτού της διακόσμου.
Σήμερα διατηρούνται μόνο εννέα παραστάσεις που χρονολογούνται από τον 5ο έως τον 9ο αιώνα. Είναι χαρακτηριστικό ότι σε αυτά τα ψηφιδωτά μαζί με τον Άγιο παριστάνονται πολίτες ή αξιωματικοί της Θεσσαλονίκης, οι οποίοι συνέβαλαν στην ανοικοδόμηση του ναού. Στο εσωτερικό του ναού μπορεί κανείς να δει το επιτύμβιο μνημείο του Λουκά Σπαντούνη, πλούσιου εμπόρου της πόλης, ο οποίος τάφηκε εκεί γύρω στα 1481.
Το μνημείο είναι από μάρμαρο και αντιπροσωπεύει την αναγεννησιακή τέχνη της Ιταλίας την εποχή αυτή. Κάτω από τη βασιλική του Αγίου Δημητρίου βρίσκεται ο ιερότερος χώρος του ναού. Διατηρείται τμήμα από το ρωμαϊκό λουτρό στο οποίο μαρτύρησε ο Άγιος.
Η Κρύπτη, όπως ονομάζεται ο χώρος αυτός, αποτέλεσε τον κύριο χώρο λατρείας του Αγίου και σχετίστηκε με τη μυροβλησία του. Σε όλη τη διάρκεια της βυζαντινής περιόδου η λατρεία του Αγίου ξεπέρασε τα όρια της πόλης. Κάθε Οκτώβριο γινόταν τα Δημήτρια, μεγάλη εορτή στην οποία συνέρρεαν προσκυνητές από όλη την Ευρώπη για να τιμήσουν τον Άγιο.

ΡΟΤΟΝΤΑ – ΑΨΙΔΑ ΓΑΛΕΡΙΟΥ

Γύρω στο 300 μ.Χ. ο καίσαρας Γαλέριος ξεκίνησε στη Θεσσαλονίκη ένα σημαντικό οικιστικό πρόγραμμα. Το συγκρότημα που καταλάμβανε μια έκταση περίπου 150. 000 τ.μ., περιλάμβανε τη Ροτόντα, την Αψίδα, τον Ιππόδρομο και τα ανάκτορα. Από τα οικοδομήματα αυτά σήμερα σώζεται η Ροτόντα -με τις όποιες επεμβάσεις επέφεραν οι κατά καιρούς χρήσεις της- καθώς και ένα τμήμα της Αψίδας. Το ανάκτορο έχει μερικώς ανασκαφεί στην σημερινή πλατεία Ναυαρίνου.
Ο λόγος για τον οποίο κτίστηκε το κτίριο της Ροτόντας δεν είναι βέβαιος. Πολλοί υποστηρίζουν ότι κτίστηκε για να αποτελέσει το μαυσωλείο του Γαλέριου, χρήση την οποία δεν πήρε ποτέ καθώς ο καίσαρας τάφηκε μακριά από την πόλη. Πιθανότερα χτίστηκε ως ναός αφιερωμένος στους Καβείρους ή στο Δία.
Το κυκλικό σχήμα του κτιρίου -μοναδικό στον ελληνικό χώρο- συνδέεται με το Πάνθεον της Ρώμης. Είναι κτισμένο από πλίνθους και έχει ύψος περίπου 30 μ.
Κατά τα πρώτα χριστιανικά χρόνια το κτίριο μετετράπη σε χριστιανικό ναό και αφιερώθηκε στη λατρεία των Αρχαγγέλων. Την ίδια περίοδο διακοσμήθηκε με τα λαμπρά ψηφιδωτά του, τα οποία είναι από τα αρχαιότερα ψηφιδωτά τοίχου της Ανατολής. Δυστυχώς μεγάλο μέρος τους έχει σήμερα χαθεί, όπως και τα μάρμαρα με τα οποία ήταν επενδεδυμένοι οι τοίχοι.
Από το 1523 και μέχρι το 1590 η Ροτόντα χρησιμοποιήθηκε ως μητροπολιτικός ναός της Θεσσαλονίκης. Τότε μετετράπη σε τζαμί και προστέθηκε στα δυτικά ο μιναρές και το προστώο.
Η ονομασία Άγιος Γεώργιος προήλθε από το παρακείμενο ομώνυμο εκκλησάκι, στο οποίο μεταφέρθηκαν τα ιερά σκεύη της Ροτόντας, κατά τη χρήση της ως τζαμί. Ο ναός έχει υποστεί σοβαρές βλάβες με τις διαδοχικές επεμβάσεις κατά το πέρασμα των χρόνων, αλλά και κατά το σεισμό του 1978. Νότια της Ροτόντας βρίσκεται η περίφημη Αψίδα του Γαλέριου, η Καμάρα όπως συνηθίζεται να την αποκαλούν οι σύγχρονοι κάτοικοι της πόλης.
Την αρχική της μορφή αποτελούσαν τέσσερις ογκώδεις κεντρικοί πεσσοί και άλλοι τέσσερις στα πλάγια, τοποθετημένοι σε τετράγωνο, το οποίο καλυπτόταν με θόλο. Από την κατασκευή αυτή σώζονται οι τρεις δυτικοί πεσσοί. Πάνω στην κατασκευή ήταν τοποθετημένες μαρμάρινες πλάκες σε ζώνες, οι οποίες έφεραν ανάγλυφη διακόσμηση, που εξιστορούσε τη νικηφόρα εκστρατεία του Γαλέριου στην Ανατολή το 297 μ.Χ.

ΑΛΛΑ ΜΝΗΜΕΙΑ

Για τη μορφή της βυζαντινής Θεσσαλονίκης δεν γνωρίζουμε πολλά. Ωστόσο τα όρια της πόλης τα ορίζουν τα τείχη της, τα οποία σώζονται σε ένα μεγάλο τμήμα τους στα ανατολικά, τα δυτικά και τα βόρεια.
Εκεί καταλήγουν στην Ακρόπολη, το Επταπύργιο. Πρόκειται για ένα από τα σημαντικότερα οχυρωματικά έργα της Αυτοκρατορίας, αφού η Θεσσαλονίκη ήταν η δεύτερη σε σημασία πόλη της. Επίσης οι βασικοί παράλληλοι δρόμοι προς τη θάλασσα, δηλαδή η Εγνατία και η Αγίου Δημητρίου, αλλά και οι κάθετοι σε αυτούς, έχουν περίπου την ίδια θέση από την εποχή της ρωμαιοκρατίας.
Ανασκαφικές έρευνες τα τελευταία χρόνια έχουν εντοπίσει τη θέση του λιμανιού που κατασκεύασε ο Μέγας Κωνσταντίνος το 322, τον Ιππόδρομο, ναούς, δεξαμενές, λουτρά, εργαστήρια, οικίες, πύργους, κοιμητήρια και όλα εκείνα τα στοιχεία που συνθέτουν μια πόλη.
Από τα λιγότερο γνωστά, αλλά πολύ σημαντικά μνημεία της πόλης είναι τα δύο παλαιοχριστιανικά κοιμητήρια. Το ανατολικό βρίσκεται μέσα και γύρω από την πανεπιστημιούπολη και το δυτικό, έξω τα από τα δυτικά τείχη έως τη Νεάπολη. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζουν οι τοιχογραφίες που κοσμούν πολλούς από τους τάφους και χρονολογούνται από τον 3ο έως και τον 6ο αιώνα μ.Χ.
Απεικονίζουν κυρίως άνθη, γιρλάντες, σταυρούς, αλλά και συμβολικές παραστάσεις της Παλαιάς και Καινής Διαθήκης. Πρόκειται για έργα λαϊκότροπα με ευχάριστα χρώματα και σταθερό σχέδιο, που παραπέμπουν στις τοιχογραφίες των κατακομβών της Ρώμης. Σημαντικά παλαιοχριστιανικά ψηφιδωτά -εκτός από εκείνα του Αγίου Δημητρίου και της Ροτόντας- σώζονται στο ναό της Αχειροποιήτου, στη Μονή Λατόμου και στην Αγία Σοφία.
Όλες οι εκκλησίες της Θεσσαλονίκης εκτός από τον σημαντικό τοιχογραφικό τους διάκοσμο, αποτελούν και εξαιρετικά δείγματα βυζαντινής αρχιτεκτονικής. Στον 11ο αιώνα τοποθετείται η Παναγία των Χαλκέων, μια ιδιαίτερα κομψή εκκλησία, με τοιχογραφίες της ίδιας περιόδου.
Το όνομά της το πήρε από τα εργαστήρια χαλκωματάδων που υπήρχαν κατά τη βυζαντινή εποχή γύρω της. Ο Άγιος Παντελεήμονας, η Αγία Αικατερίνη, ο Προφήτης Ηλίας, οι Άγιοι Απόστολοι αποτελούν εξαιρετικά δείγματα της αρχιτεκτονικής της ύστερης βυζαντινής εποχής.