Τρίτη 30 Απριλίου 2013


ΣΚΛΗΡΥΝΣΗ ΚΑΤΑ ΠΛΑΚΑΣ: Η ΝΟΣΟΣ ΠΟΥ ΧΤΥΠΑ ΤΟΥΣ ΤΡΙΑΝΤΑΡΗΔΕΣ!



2.500.000 υπολογίζονται οι πάσχοντες σε όλο τον κόσμο, μισό εκατομμύριο στην Ε.Ε., ενώ στη χώρα μας η πολλαπλή σκλήρυνση εκτιμάται ότι έχει πλήξει οκτώ με δέκα χιλιάδες άτομα.
Κρίσιμη στην αντιμετώπιση της νόσου είναι η έγκαιρη διάγνωση και έναρξη θεραπείας, όπως τονίζουν οι ειδικοί σε πρόσφατο συνέδριο στη χώρα μας. Αυτό, όμως, που φαίνεται να παίζει εξίσου σημαντικό ρόλο είναι και η έγκαιρη αλλαγή θεραπείας, όταν τα πρώτης γραμμής φάρμακα αποτυγχάνουν στην αναχαίτιση της εξέλιξης της νόσου.
Η σκλήρυνση κατά πλάκας ή πολλαπλή σκλήρυνση (ΣΚΠ) είναι ένα αυτοάνοσο νόσημα που πλήττει το κεντρικό νευρικό σύστημα, δηλαδή τις περιοχές του εγκεφάλου και του νωτιαίου μυελού.
Κυρίως όμως είναι ένα νόσημα των νέων, αφού χτυπάει κυρίως την ηλικιακή ομάδα 20 με 40 ετών, ενώ δείχνει σαφή προτίμηση στο γυναικείο φύλο, πλήττοντας διπλάσιες γυναίκες απ’ ό,τι άνδρες.
Έλαβε το όνομά της από τις πλάκες (ουλές) που προκαλούνται σε διάφορα σημεία του συστήματος, αποτέλεσμα της απομυελίνωσης, της καταστροφής από το ανοσοποιητικό σύστημα της μυελίνης, της ουσίας που προστατεύει τα νεύρα και επιτρέπει τη διέλευση των ηλεκτρικών ερεθισμάτων.
Η επικοινωνία μεταξύ εγκεφάλου, νωτιαίου μυελού, νευρώνων και κυττάρων δυσλειτουργεί, με ποικίλα νευρολογικά συμπτώματα.
Πρόκειται για μια πολύπλοκη πάθηση, τα συμπτώματα της οποίας αν και διαφέρουν από ασθενή με ΣΚΠ σε ασθενή, περιλαμβάνουν αδυναμία, μούδιασμα, κακό συντονισμό, κόπωση, αστάθεια, τρέμουλο, διαταραχές όρασης ή ούρησης, αλλά και σεξουαλικές δυσλειτουργίες και προβλήματα μνήμης.
Σε περίπου 2,5 εκατομμύρια υπολογίζονται οι πάσχοντες από ΣΚΠ σε όλο τον κόσμο, μισό εκατομμύριο στην Ε.Ε., ενώ στη χώρα μας η πολλαπλή σκλήρυνση εκτιμάται ότι έχει πλήξει οκτώ με δέκα χιλιάδες άτομα. Γεωγραφικά, η συχνότητα της πάθησης φαίνεται να αυξάνεται όσο απομακρυνόμαστε από τον ισημερινό.
Ιδιαίτερα στην Ελλάδα, η οικονομική κρίση, αλλά και οι περικοπές στο χώρο της Υγείας αυξάνουν την ανησυχία των πασχόντων για το μέλλον τους και τις δυνατότητες αντιμετώπισης της πάθησής τους. Με τον ψυχολογικό παράγοντα να είναι κρίσιμος στη διαχείριση της ΣΚΠ, η κατάσταση αυτή προσθέτει επιπλέον εμπόδια στους ασθενείς και τις οικογένειές τους, επιβαρύνοντάς τους ψυχολογικά, όταν η θετική στάση ζωής είναι το ζητούμενο.
Κρίσιμη στην αντιμετώπιση της νόσου είναι η έγκαιρη διάγνωση και έναρξη θεραπείας, όπως τόνισαν και οι ειδικοί σε πρόσφατο συνέδριο για τη ΣΚΠ στη χώρα μας. Αυτό, όμως, που φαίνεται να παίζει εξίσου σημαντικό ρόλο και το οποίο υπογράμμισε και η επίκουρη καθηγήτρια Νευρολογίας ΕΚΠΑ Μαρία Αναγνωστούλη, είναι και η έγκαιρη αλλαγή θεραπείας, όταν τα πρώτης γραμμής φάρμακα αποτυγχάνουν στην αναχαίτιση της εξέλιξης της νόσου. Οι μελέτες και οι ερευνητικές προσπάθειες για την ανάπτυξη νέων φαρμάκων και θεραπευτικών μέσων για τη ΣΚΠ συνεχίζονται, δίνοντας ελπίδες σε ασθενείς και γιατρούς.
Εκτός από τις διαθέσιμες θεραπείες, αισιόδοξα ήταν και τα μηνύματα σε πρόσφατο συνέδριο της Αμερικανικής Ακαδημίας Νευρολογίας, για το μέλλον της φαρμακευτικής αντιμετώπισης της πάθησης. Σύμφωνα με τα στοιχεία, νέες ουσίες μειώνουν σημαντικά τον κίνδυνο εξέλιξης της αναπηρίας. Συγκεκριμένα, η πρώιμη θεραπεία με λακινιμόδη βοήθησε στην επιβράδυνση της εξέλιξης της αναπηρίας σε σχέση με την όψιμη θεραπεία, όπως έδειξε μελέτη σε ασθενείς με υποτροπιάζουσα-διαλείπουσα πολλαπλή μορφή.

ΠΩΣ ΝΑ «ΧΤΥΠΗΣΕΤΕ» ΤΗ ΣΚΛΗΡΥΝΣΗ ΜΕ ΚΑΛΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗ
Ελιξίριο για τα άτομα με σκλήρυνση κατά πλάκας (ΣΚΠ) μπορεί να αποτελέσει η σωστή διατροφή, που προλαμβάνει και άλλες παθήσεις, όπως ο σακχαρώδης διαβήτης ή τα καρδιαγγειακά νοσήματα, σε συνδυασμό με τη σωστή φαρμακευτική αγωγή και την καλή ψυχολογία.
Έρευνες των τελευταίων ετών διαπιστώνουν πως η διατροφή παίζει καθοριστικό ρόλο τόσο στην πρόληψη, όσο και στην αντιμετώπιση της νόσου, με την υψηλότερη κατανάλωση ζωικού λίπους και γαλακτοκομικών προϊόντων, πλούσιων σε λιπαρά, να «πηγαίνουν χέρι χέρι» με τη ΣΚΠ, σύμφωνα με νορβηγική μελέτη. Μάλιστα, πειράματα σε ζώα έδειξαν ότι διατροφή πλούσια σε κορεσμένο λίπος διαταράσσει τη σύνθεση της μυελίνης. Μάλιστα, ιδιαίτερη προσοχή πρέπει να δίνεται και στην υψηλή συγκέντρωση σιδήρου (που είναι πλούσια στο κόκκινο κρέας), καθώς αυξάνει το οξειδωτικό στρες και το καταστροφικό έργο των ελεύθερων ριζών.
Σύμφωνα με τον κλινικό διαιτολόγο-διατροφολόγο Δημήτρη Γρηγοράκη, η συνταγή της υγείας για όσους πάσχουν από ΣΚΠ είναι τα ω-3 λιπαρά οξέα, το λινολεϊκό οξύ, τα μονοακόρεστα λιπαρά οξέα, οι βιταμίνες D, Β12, Ε και C, το β-καροτένιο και το σελήνιο.
Ακόμη και οι φρέσκοι χυμοί φρούτων βοηθούν στην αντιμετώπιση της πάθησης, ενώ θετικός είναι ο ρόλος και των δημητριακών και των προϊόντων ολικής άλεσης.
Συνεπώς, μια διατροφή με ολοκληρωμένα γεύματα, μεγάλη κατανάλωση ψαριών, ακόμη και ιχθυελαίων, συνιστά μια πρακτική αλλά και νόστιμη τακτική πρόληψης και αντιμετώπισης της ΣΚΠ. Πολύτιμη είναι και η λήψη βιταμίνης D, η οποία είναι επίσης παρούσα στα λιπαρά ψάρια, καθώς και στα αβγά, αλλά την προσλαμβάνουμε κυρίως από την έκθεση στο ηλιακό φως, κάτι που διαθέτει πλούσιο -και προς το παρόν δωρεάν- η χώρα μας.



ΜΙΝΧΑΟΥΖΕΝ... ΕΝΑ ΟΝΟΜΑ... ΔΥΟ ΣΥΝΔΡΟΜΑ...


Το σύνδρομο Μινχάουζεν  περιγράφτηκε, για πρώτη φορά, από τον Dr Richard Ascher το 1951 και πήρε το όνομα του από τον βαρώνο Baron Munchausen ο οποίος ήταν γνωστός για τις πλασματικές ιστορίες που έπλαθε για τον εαυτό του. Αφορά μια διανοητική διαταραχή, όπου ο ασθενής επινοεί ασθένειες ή τις προκαλεί ο ίδιος στον εαυτό του μέσω της λήψης φαρμακευτικών σκευασμάτων ή αυτοτραυματισμού. Στις περισσότερες περιπτώσεις, αυτό οδηγεί σε ένα «ταξίδι» από τον ένα γιατρό στον άλλον και σε περίπλοκες ιατρικές έρευνες, ακόμη και σοβαρές εγχειρήσεις. Ο ασθενής αρέσκεται στον να έχει τον ρόλο του «ασθενή» καθώς έτσι καλύπτει μια βασική του ψυχολογική ανάγκη. Στην πλειοψηφία τους, τα άτομα αυτά μεγάλωσαν σε ένα ιδιαίτερα στερητικό περιβάλλον όπου ο γονέας/ φροντιστής ήταν συναισθηματικά διαθέσιμος, μόνο όταν υπήρχε παρούσα κάποια ασθένεια. Επίσης, είναι συχνό φαινόμενο, τα άτομα με το σύνδρομο Μινχάουζεν να είχαν εκτεθεί από πρώιμη ηλικία στην φροντίδα κάποιου συγγενικού μέλους, το οποίο είχε μια χρόνια ασθένεια (αδερφού, γιαγιάς, μητέρας κ.τ.λ.).
Το σύνδρομο Μινχάουζεν διαφέρει από την υποχονδρία καθώς οι πάσχοντες γνωρίζουν πως πρόκειται για υπερβολή, σε αντίθεση με τα άτομα με υποχονδρία που πιστεύουν πως έχουν κάποια ασθένεια. Επίσης, διαφέρει από την υπόκριση, στην οποία ο ασθενής κατασκευάζει τα συμπτώματα για ένα προφανή σκοπό, όπως την απουσία από την εργασία, οικονομική αποζημίωση ή πρόσβαση σε  φάρμακα.
Είναι σημαντικό να κρατήσουμε πως οι πάσχοντες με το σύνδρομο Μινχάουζεν φτάνουν στο σημείο να «δημιουργούν» ασθένεια στον οργανισμό τους. Παίρνουν φάρμακα ή άλλες ουσίες που είναι επιβλαβείς στον οργανισμό, με σκοπό να προκαλέσουν μια ασθένεια και να πάνε στον νοσοκομείο. Είναι αρκετά ενημερωμένοι για τα συμπτώματα σωματικών και ψυχικών διαταραχών και μπορούν εύκολα να ξεγελάσουν ακόμη και τον πιο ευαίσθητο γιατρό ή ψυχολόγο. Εκείνο που μπορεί να αποτελέσει κλινικό χαρακτηριστικό είναι οι πολλές νοσηλείες και τα πολλά ταυτόχρονα συμπτώματα, που δεν καταλήγουν σε κάποια συγκεκριμένη διάγνωση. Πρόκειται για ένα σύνδρομο που δεν είναι ευρέως γνωστό αλλά στην κλινική πράξη γίνεται όλο και πιο συχνό.
Εκείνο, όμως, που αποτελεί μια πρόκληση στην διάγνωση του είναι το σύνδρομο Μινχάουζεν δια αντιπροσώπου. Πρόκειται για την σκόπιμη παραγωγή ή προσποίηση για την ύπαρξη σωματικών ή ψυχολογικών συμπτωμάτων σε ένα άτομο, που είναι κάτω από την φροντίδα του υποκειμένου, με σκοπό να λάβει έμμεσα τον ρόλο του ασθενή. Σε αυτήν την ακραία μορφή κακοποίησης, εκείνος που έχει λάβει τον ρόλο να φροντίζει προκαλεί συμπτώματα μιας ασθένειας σε ένα παιδί ή σε ένα ηλικιωμένο ή με ειδικές ανάγκες άτομο. Η εξαπάτηση επαναλαμβάνεται πολλές φορές, Τα θύματα είναι άρρωστα για πάρα πολύ καιρό, με επαναλαμβανόμενες νοσηλείες και αρκετές φορές καταλήγουν. Πρόκειται για μια ενεργητική μορφή κακοποίησης, η οποία δεν είναι γνωστή και πολλές φορές παραμελείται. Η διάγνωση της είναι πάρα πολύ δύσκολη και βασίζεται σε πολλές παραμέτρους. Μπορούμε να διακρίνουμε δύο μορφές συνδρόμου Μινχάουζεν δια αντιπροσώπου:
α) Η προσποίηση ( μεσαίας επικινδυνότητας και πιο σπάνια).
Συμβαίνει, όταν ο δράστης επινοεί μια ασθένεια του θύματος και διηγείται μια ψευδή ιστορία για μια μη υπάρχουσα ασθένεια ή κατάσταση.  
β) Η παραγωγή (υψηλής επικινδυνότητας και πιο συχνή).
Εδώ ο δράστης ενεργά προκαλεί συμπτώματα μιας ασθένειας στο θύμα. Οι πιο συχνές χρησιμοποιούμενες μέθοδοι είναι η ασφυξία και η δηλητηρίαση. Συχνά είναι δύσκολο να γίνει αναγνωρίσιμη η κακοποίηση που υφίσταται το θύμα.
Είναι σημαντικό να κρατήσουμε πως το σύνδρομο Μινχάουζεν δια αντιπροσώπου, μπορεί να το έχουν άτομα πέρα κάθε υποψίας όπως η μητέρα ενός παιδιού, η κόρη ενός ηλικιωμένου  ο νοσηλευτής ενός ατόμου με ειδικές ανάγκες. Οι ίδιοι δεν πάσχουν από το σύνδρομο Μινχάουζεν...αλλά αρέσκονται να παίρνουν τον ρόλο του ασθενή μέσω του ατόμου που φροντίζουν. Συχνά εμφανίζονται στο γιατρό ή τον ψυχολόγο ιδιαίτερα ανήσυχοι για την πορεία υγείας του θύματος και παρουσιάζοντες ως «μάρτυρες».
Το σύνδρομο Μινχάουζεν και το σύνδρομο Μινχάουζεν δια αντιπροσώπου είναι δυο διαφορετικά κλινικά σύνδρομα τα οποία όμως έχουν παρόμοιες παραμέτρους. Πρόκειται για σύνδρομα που μπορεί να οδηγήσουν σε αναπηρία ή και θάνατο. Δεν είναι τόσο σπάνια όσο νομίζαμε. Όσοι περισσότεροι μάθουν για αυτά, τόσο αυξάνουν οι πιθανότητες να σωθούν άνθρωποι. 




ΑΓΙΟΠΟΙΩΝΤΑΣ ΤΗ ΧΟΥΝΤΑ


του Μιχάλη Πιτένη

Ας είμαστε ειλικρινείς μεταξύ μας. Η δημοσκόπηση της Metron Analysis που δημοσιεύτηκε πριν μερικές μέρες στην ΚΥΡΙΑΚΑΤΙΚΗ ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ και έδειχνε πως το 30% των Ελλήνων πολιτών πιστεύει πως ζούσε ή ζούσαμε όλοι μας, καλύτερα επί Χούντας (1967-1974) απ’ ό,τι ζει σήμερα, ούτε σοκ πρέπει να μας προκαλεί, αλλά ούτε και δέος (σ.σ. αυτές τις βαρύγδουπες και ευτελισμένες απ’ την υπερβολική και άσκοπη χρήση λέξεις επέλεξαν στον τίτλο τους πολλά μέσα ενημέρωσης που αναπαρήγαγαν το θέμα).
Καταγράφει απλώς αυτό που πολλές φορές έχουμε ακούσει να λέγεται από νεοέλληνες (σ.σ. από μας τους ίδιους, από γνωστούς και φίλους; Δεν έχει σημασία από ποιους, αλλά ότι λεγόταν...), όχι μόνο τώρα που βιώνουμε αυτή την πρωτόγνωρη και τόσο σκληρή κρίση, αλλά και παλιότερα όταν όλα φαινόταν να είναι καλά και ανθηρά.
Προσωπικά πίστευα πως απ’ όσους μιλούσαν με θαυμασμό για την επτάχρονη δικτατορία, οι περισσότεροι είτε ήταν απλώς ανιστόρητοι, είτε είχαν ξεχάσει. Οι υπόλοιποι δε πως ήταν άνθρωποι που ωφελήθηκαν απ’ αυτή.
Η πεποίθηση μου αυτή άρχισε να κλονίζεται τουλάχιστον ένα χρόνο πριν, όταν άκουγα αρκετούς νέους ανθρώπους να μιλάνε με θαυμασμό για τον αλήστου μνήμης δικτάτορα Παπαδόπουλο και το καθεστώς που εγκατέστησε με τους συνεργάτες του, καταλύοντας όχι μόνο τη δημοκρατία, αλλά και κάθε έννοια ελευθερίας και αξιοπρέπειας. Έκπληκτος, διαπίστωσα πως ο βασικός λόγος που γεννούσε το θαυμασμό ήταν η άποψη ότι επί Χούντας δεν ήταν απλώς όλα καλά, αλλά και άγια, καθώς τη χώρα κυβερνούσαν πραγματικοί πατριώτες που απ’ το πρωί μέχρι το βράδυ εργάζονταν μόνο για το καλό του λαού. Παρ’ ότι δεν δέχομαι πως 40 χρόνια μετά την πτώση της Απριλιανής δικτατορίας μπορεί να υπάρχει Έλληνας πολίτης που δεν γνωρίζει τα δεινά που δημιούργησε αυτή η άθλια και γελοία συμμορία των Συνταγματαρχών, θέλησα να δικαιολογήσω τη στάση των νέων αυτών ανθρώπων, αποδίδοντας τη στην απογοήτευση που ένιωθαν για το σημερινό πολιτικό μας προσωπικό. Μια στάση, όμως, που στις δύο τελευταίες εκλογικές αναμετρήσεις (Μάιος και Ιούνιος 2012) έγινε πολιτική επιλογή και ψήφος και αν πιστέψουμε τις τελευταίες σφυγμομετρήσεις παραμένει όχι απλώς σταθερή αλλά και ενισχυόμενη.
Ειλικρινά, δεν μ’ ενδιαφέρει καθόλου η στάση των μεσήλικων ή μεγαλύτερων σε ηλικία, πολιτών που τροφοδοτούν μια δημοσκόπηση με την άποψη πως επί χούντας ζούσαν καλύτερα. Ανήκουν, όπως και ανήκω, στη γενιά που θυμάται σίγουρα τι ακριβώς ήταν και τι έκανε ο θίασος των Συνταγματαρχών. Δηλαδή, γνωρίζει από πρώτο χέρι. Αν, λοιπόν, αυτή η γνώση οδηγεί κάποιους σε τέτοια συμπεράσματα, τι να πω;
Με ενδιαφέρει, όμως, και μάλιστα πάρα πολύ το τι εισπράττουν οι νέοι, πώς το αξιολογούν και τι τελικά αποφασίζουν. Εμάς, τους μεγαλύτερους, κάποιες αποφάσεις μπορεί να μην μας επηρεάσουν και τόσο πολύ. Για τους νέους θα είναι καθοριστικές. Λυπάμαι και ανησυχώ, όταν βλέπω να αξιολογούν έτσι ανώμαλες και δύσκολες περιόδους, οι οποίες αποδεδειγμένα οδήγησαν τη χώρα σε πολλά δεινά και οπισθοδρόμηση, προκαλώντας και κάποια απ’ τα προβλήματα που αντιμετωπίζει ακόμα και σήμερα. Κι ας πέρασαν 40 χρόνια...
Γι’ αυτό, προς όλους αυτούς τους νέους που θαυμάζουν τη Χούντα και σπεύδουν να τιμήσουν και να στηρίξουν με την ψήφο τους τους σημερινούς υμνητές και διαφημιστές της, θα παραθέσω μόνο ένα παράδειγμα.
Μια απ’ τις πληγές που άνοιξε η Απριλιανή δικτατορία στην ελληνική κοινωνία ήταν το αίσθημα του φόβου, του ενός για τον άλλο. Για επτά χρόνια, μπορούσες πολύ εύκολα να βρεθείς στο αστυνομικό τμήμα ή την ασφάλεια, κατηγορούμενος ακόμα και με την πιο απίθανη ή γελοία κατηγορία και αυτός που σε κάρφωσε, να είναι ο επί μια ζωή γείτονας σου, επειδή πολύ απλά δεν σε χώνευε. Οι συνέπειες αυτού του καρφώματος μπορεί να επηρέαζαν τη ζωή σου λίγο ή να την άλλαζαν και εντελώς. Το σίγουρο ήταν πως μετά απ’ αυτό δεν θα ήταν ίδια και το κυριότερο, δεν θα την όριζες εσύ.
Φυσικά αυτή η τακτική δεν επινοήθηκε επί Χούντας, αλλά αποτελεί βασικό συστατικό κάθε φασιστικού και απολυταρχικού καθεστώτος (σ.σ. όσοι μελέτησαν τα αρχεία της περιβόητης ναζιστικής αστυνομίας, της Γκεστάτο, έπαθαν σοκ διαπιστώνοντας πως πάνω απ’ το 35% των εγγράφων της, αφορούσε υποθέσεις κατά τις οποίες γείτονες αλλά και συγγενείς κάρφωναν κάποιον για ασήμαντο λόγο. Κάποιοι δε απ’ αυτούς τους «τρομερούς εγκληματίες» κατέληξαν και στα γνωστά στρατόπεδα συγκέντρωσης, απ’ όπου δεν γύρισαν ποτέ)! Για επτά χρόνια έγινε σταθερή και απαρέγκλιτη τακτική του επίσημου ελληνικού κράτους, στρέφοντας ουσιαστικά τον έναν εναντίον του άλλου.
Κάτι ανάλογο επιχειρούν σήμερα και οι υμνητές αυτού του καθεστώτος, αξιοποιώντας βέβαια τα προνόμια που τους παρέχει η δημοκρατία. Αυτοί τη δουλειά τους κάνουν και συντηρούν το λόγο ύπαρξης τους. Το θέμα είναι γιατί να πέφτουν σ’ αυτή την παγίδα οι νέοι. Είναι θέμα λογικής αλλά και της ίδιας της ζωής. Αργά ή γρήγορα η κατάσταση θα ομαλοποιηθεί και η χώρα θα μπει στο δρόμο της ανάπτυξης, τον οποίο, πρωτίστως, οι νέοι θα βαδίσουν. Είναι σημαντικό να τον βαδίσουν ενωμένοι και όχι κοιτώντας με φόβο και χωρίς εμπιστοσύνη ο ένας τον άλλο.



Δευτέρα 29 Απριλίου 2013


Η ΓΡΑΜΜΗ ΠΟΥ ΧΩΡΙΖΕΙ ΤΟ ΣΗΜΕΡΑ ΑΠΟ ΤΟ ΧΘΕΣ


Τόγκα, Ειρηνικός Ωκεανός, 180ος μεσημβρινός. Η μέρα είναι Σάββατο και η ώρα περίπου 9 το βράδυ. Μόλις 900 χιλιόμετρα μακριά, στη νήσο Σαμόα, είναι επίσης 9 το βράδυ. Μόνον που εδώ είναι Παρασκευή!
Πώς γίνεται αυτό; Οι δυο περιοχές είναι αρκετά κοντά για να ανήκουν στην ίδια ζώνη ώρας, μόνο που βρίσκονται… μια μέρα μακριά!
Γιατί τις χωρίζει η Διεθνής Γραμμή Ημερομηνίας (International Date Line ή απλά IDL)!
H IDL είναι μια νοητή γραμμή που διατρέχει την επιφάνεια της Γης κάπου κοντά στον 180ο μεσημβρινό. Και είναι η γραμμή που χωρίζει το σήμερα, από το αύριο, η γραμμή στην οποία ο πλανήτης… αλλάζει μέρα.
Το εντυπωσιακό είναι ότι αν ένα αεροπλάνο διασχίσει τη γραμμή αυτή ουσιαστικά περνά μέσα σε κλάσματα δευτερολέπτου από τη μια μέρα στην άλλη. Αν το αεροπλάνο ή το πλοίο κινείται προς τα ανατολικά, περνά από το σήμερα στο χθες. Ενώ αν κινείται δυτικά περνά από το χθες στο σήμερα.
Όποιος θυμάται τα αναγνώσματα του Ιουλίου Βερν, ο Φιλέας Φογκ ξεκίνησε το ταξίδι του από το Λονδίνο προς τα ανατολικά για να κάνει το γύρο του κόσμου σε 80 μέρες. Όμως όταν επέστρεψε -κι ενώ νόμιζε ότι είχε χάσει το στοίχημα- κατάλαβε ότι ουσιαστικά μια μέρα του είχε… φύγει μέσα από τα χέρια. Γιατί στο κομμάτι από την Γιοκοχάμα της Ιαπωνίας προς το Σαν Φρανσίσκο δεν αφαίρεσε μια μέρα από το ημερολόγιο του, καθώς πέρναγε την Διεθνή Γραμμή Ημερομηνίας.

ΠΩΣ «ΧΑΡΑΧΤΗΚΕ» Η ΔΙΕΘΝΗΣ ΓΡΑΜΜΗ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑΣ;
Η ανάγκη για την οριοθέτηση του χρόνου βάσει «σήμερα» και «αύριο» και «χθες» έγινε σαφής, όταν η κοσμοϊστορική πορεία του Φερδινάνδου Μαγγελάνου που περιέπλευσε τον κόσμο το 1519-1522. Οι επιζώντες του πληρώματος (μόλις 18 άτομα στο σύνολο των 217 που αναχώρησαν) επέστρεψαν στον ισπανικό σταθμό πλήρως βέβαιοι για την ημέρα της εβδομάδας, η οποία βεβαιωνόταν από το ημερολόγιο του πλοίου.
Παρ’ όλα αυτά όσοι βρίσκονταν εκεί και τους υποδέχτηκαν επέμεναν ότι η ημέρα ήταν μία ημέρα αργότερα. Το φαινόμενο αυτό, που τώρα γίνεται εύκολα κατανοητό καθώς ο Μαγγελάνος ξεκίνησε το ταξίδι του πλέοντας προς την δύση, προκάλεσε μεγάλη έξαψη εκείνη την εποχή στο βαθμό που μια ειδική αντιπροσωπεία στάλθηκε στον Πάπα για να πάρει εξηγήσεις για αυτό το παράξενο γεγονός.



ΧΑΙΡΕ ΝΥΜΦΗ ΑΝΥΜΦΕΥΤΕ ΠΩΣ ΔΗΜΙΟΥΡΓΗΘΗΚΕ Ο «ΑΚΑΘΙΣΤΟΣ ΎΜΝΟΣ»;



Κείμενο Δρ. Ελένη Ρωσσίδου-Κουτσού

Ακάθιστος ύμνος επικράτησε να λέγεται ένας ύμνος Κοντάκιο της Ορθόδοξης Εκκλησίας, προς τιμήν της Υπεραγίας Θεοτόκου, από την όρθια στάση, που τηρούσαν οι πιστοί κατά τη διάρκεια της ψαλμωδίας του.
Οι πιστοί έψαλλαν τον Ακάθιστο ύμνο όρθιοι, υπό τις συνθήκες που θεωρείται ότι εψάλη για πρώτη φορά, ενώ το εκκλησίασμα παρακολουθούσε όρθιο κατά την ακολουθία της γιορτής του Ευαγγελισμού, με την οποία συνδέθηκε ο ύμνος. Ψάλλεται ενταγμένος στο λειτουργικό πλαίσιο της ακολουθίας του Μικρού Αποδείπνου, σε όλους τους Ιερούς Ναούς, τις πέντε πρώτες Παρασκευές της Μεγάλης Τεσσαρακοστής, τις πρώτες τέσσερις τμηματικά, και την πέμπτη ολόκληρος.
Είναι ένας ύμνος που αποτελείται από προοίμιο και 24 οίκους (στροφές) σε ελληνική αλφαβητική ακροστιχίδα, από το Α ως το Ω (κάθε οίκος ξεκινά με το αντίστοιχο κατά σειρά ελληνικό γράμμα), και είναι γραμμένος πάνω στους κανόνες της ομοτονίας, ισοσυλλαβίας και εν μέρει της ομοιοκαταληξίας. Θεωρείται ως ένα αριστούργημα της βυζαντινής υμνογραφίας, η γλώσσα του είναι σοβαρή και ποιητική και είναι εμπλουτισμένος από κοσμητικά επίθετα και πολλά σχήματα λόγου (αντιθέσεις, μεταφορές, κ.λπ.). Το θέμα του είναι η εξύμνηση της ενανθρώπισης του Θεού μέσω της Θεοτόκου, πράγμα που γίνεται με πολλές εκφράσεις χαράς και αγαλλίασης, οι οποίες του προσδίδουν θριαμβευτικό τόνο.
Κατά το έτος 626 μ.Χ., και ενώ ο Αυτοκράτορας Ηράκλειος μαζί με το βυζαντινό στρατό είχε εκστρατεύσει κατά των Περσών, η Κωνσταντινούπολη πολιορκήθηκε αιφνίδια από τους Αβάρους. Οι Άβαροι απέρριψαν κάθε πρόταση εκεχειρίας και την 6η Αυγούστου κατέλαβαν την Παναγία των Βλαχερνών. Σε συνεργασία με τους Πέρσες ετοιμάζονταν για την τελική επίθεση, ενώ ο Πατριάρχης Σέργιος περιέτρεχε τα τείχη της Πόλης με την εικόνα της Παναγίας της Βλαχερνίτισσας και ενθάρρυνε το λαό στην αντίσταση.
Τη νύχτα εκείνη, φοβερός ανεμοστρόβιλος, που αποδόθηκε σε θεϊκή επέμβαση, δημιούργησε τρικυμία και κατάστρεψε τον εχθρικό στόλο, ενώ οι αμυνόμενοι προξένησαν τεράστιες απώλειες στους Αβάρους και τους Πέρσες, οι οποίοι αναγκάστηκαν να λύσουν την πολιορκία και να αποχωρήσουν άπρακτοι.
Στις 8 Αυγούστου, η Πόλη είχε σωθεί από τη μεγαλύτερη, ως τότε, απειλή της ιστορίας της. Ο λαός, θέλοντας να πανηγυρίσει τη σωτηρία του, την οποία απέδιδε σε συνδρομή της Θεοτόκου, συγκεντρώθηκε στο Ναό της Παναγίας των Βλαχερνών. Τότε, κατά την παράδοση, όρθιο το πλήθος έψαλλε τον από τότε λεγόμενο «Ακάθιστο Ύμνο», ευχαριστήρια ωδή προς την υπέρμαχο στρατηγό του Βυζαντινού κράτους, την Παναγία, αποδίδοντας τα «νικητήρια» και την ευγνωμοσύνη του «τῇ ὑπερμάχῳ στρατηγῷ».
Κατά την επικρατέστερη άποψη, δεν ήταν δυνατό να συνετέθη ο ύμνος σε μία νύκτα. Μάλλον είχε συντεθεί νωρίτερα και μάλιστα θεωρείται ότι ψαλλόταν στο συγκεκριμένο ναό, στην αγρυπνία της 15ης Αυγούστου κάθε χρόνου. Απλώς, εκείνη την ημέρα ο ύμνος εψάλη «ὀρθοστάδην», ενώ αντικαταστάθηκε το ως τότε προοίμιο (Τὸ προσταχθὲν μυστικῶς λαβὼν ἐν γνώσει), με το ως σήμερα χρησιμοποιούμενο Τῇ ὑπερμάχῳ στρατηγῷ τὰ νικητήρια, το οποίο έδωσε τον δοξολογικό και εγκωμιαστικό τόνο, στον ως τότε διηγηματικό και δογματικό ύμνο.
Σύμφωνα, όμως, με άλλες ιστορικές πηγές, ο Ακάθιστος Ύμνος συνδέεται και με άλλα παρόμοια γεγονότα, όπως τις πολιορκίες και τη σωτηρία της Κωνσταντινούπολης επί των Αυτοκρατόρων Κωνσταντίνου του Πωγωνάτου (673), Λέοντος του Ισαύρου (717-718) και Μιχαήλ Γ΄ (860). Δεδομένων των τότε ιστορικών συνθηκών (εικονομαχική έριδα, κλπ.), δεν θεωρείται απίθανο, η Παράδοση να έχει αλλοιώσει την ιστορική πραγματικότητα, με αποτέλεσμα να καθίσταται πολύ δύσκολο να λεχθεί μετά βεβαιότητας ποιο ήταν το ιστορικό περιβάλλον της δημιουργίας του Ύμνου.
Σε όλη τη χειρόγραφη παράδοση, ο ύμνος φέρεται ως ανώνυμος, ενώ ο Συναξαριστής που τον συνδέει με τα γεγονότα του Αυγούστου του 626 δεν αναφέρει ούτε το χρόνο της σύνθεσής του, ούτε τον μελωδό του. Το περιεχόμενό του πάντως απηχεί τις δογματικές θέσεις της Γ΄ Οικουμενικής Συνόδου, που συνήλθε στην Έφεσο, στη βασιλική της Θεοτόκου, το 431 από τον Αυτοκράτορα Θεοδόσιο Β΄.
Σε αυτήν συμμετείχαν 200 επίσκοποι, ανάμεσα στους οποίους ο Άγιος Κύριλλος Αλεξάνδρειας. Καταδίκασε τις διδαχές του Αρχιεπισκόπου Κωνσταντινουπόλεως Νεστόριου, ο οποίος υπερτόνιζε την ανθρώπινη φύση του Ιησού έναντι της θείας, υποστηρίζοντας ότι η Μαρία γέννησε τον άνθρωπο Ιησού και όχι τον Θεό. Η Σύνοδος διακήρυξε ότι ο Ιησούς είναι τέλειος Θεός και τέλειος άνθρωπος, με πλήρη ένωση των δύο φύσεων και απέδωσε επίσημα στην Παρθένο Μαρία τον τίτλο Θεοτόκος.
Επομένως, η χρονολογία σύγκλησής της, το 431, αποτελεί μία σταθερή ημερομηνία, καθώς είναι σίγουρο ότι ο ύμνος δεν είχε συντεθεί νωρίτερα. Από την άλλοι, κάποιοι ερευνητές θεωρούν ότι από το περιεχόμενό του συνάγεται ότι ο ύμνος αναφέρεται σε κοινό εορτασμό του Ευαγγελισμού και των Χριστουγέννων, εορτές οι οποίες χωρίστηκαν κατά τη βασιλεία του Ιουστινιανού (527-565), πράγμα που, αν ισχύει, αφενός σημαίνει ότι ο ύμνος γράφτηκε το αργότερο επί Ιουστινιανού, αφετέρου ενισχύει την άποψη ότι προϋπήρχε των γεγονότων του 626.
Η παράδοση, όμως, αποδίδει τον Ακάθιστο ύμνο στο μεγάλο βυζαντινό υμνογράφο του 6ου αιώνα, Ρωμανό τον Μελωδό. Την άποψη αυτή υποστηρίζουν πολλοί ερευνητές, οι οποίοι θεωρούν ότι οι εκφράσεις του ύμνου, η γενικότερη ποιητική του αρτιότητα και δογματική του πληρότητα δεν μπορούν παρά να οδηγούν στον Ρωμανό.
Ακόμη, σε κώδικα του 13ου αιώνα υπάρχει μεταγενέστερη σημείωση, του 16ου αιώνα, η οποία αναφέρει τον Ρωμανό ως ποιητή του ύμνου. Όμως, η άποψη αυτή αντικρούεται από πολλούς μελετητές, που βρίσκουν στη δομή, στο ύφος και το περιεχόμενό του πολλά στοιχεία μετά την εποχή του Ρωμανού.
Κατά μία άποψη, ο ύμνος ψάλθηκε καλοκαίρι, στη γιορτή της Κοιμήσεως της Θεοτόκου, και μάλλον αργότερα μεταφέρθηκε στο Σάββατο της Ε΄ εβδομάδος των νηστειών, ίσως από τους εικονόφιλους μοναχούς του Στουδίου. Έτσι πλησίασε τη γιορτή του Ευαγγελισμού. Είναι, δε, ενδεχόμενο σε αυτή τη μεταφορά, και πάλι για λόγους σχετικούς με την Εικονομαχία, να αλλοιώθηκε και το ιστορικό του Συναξαριστή, και από το 728, που αυτοκράτορας ήταν ο εικονομάχος Λέων Γ΄ Ίσαυρος, να μεταφέρθηκε στο 626, στα χρόνια του Ηρακλείου, ο οποίος πολεμούσε τους Πέρσες για να επανακτήσει τον Τίμιο Σταυρό. Επιπλέον υπάρχουν και άλλες δύο εκδοχές για το πρόσωπο του μελωδού του Ακάθιστου Ύμνου.
Η μία εκδοχή αναφέρει το όνομα του Πατριάρχη Κωνσταντινουπόλεως Γερμανού Α΄ (715-730), ο οποίος έζησε τα γεγονότα της θαυμαστής λύτρωσης της Κωνσταντινούπολης από την πολιορκία της από τους Άραβες το 718, επί Αυτοκράτορος Λέοντος του Ισαύρου. Η εκδοχή αυτή βασίζεται στο γεγονός, ότι μία λατινική μετάφραση του ύμνου, η οποία έγινε γύρω στο 800 από τον επίσκοπο Βενετίας Χριστόφορο, τον αναφέρει ως δημιουργό του ύμνου.
Η άλλη εκδοχή που υποστηρίζεται βασίζεται σε μια παλαιά αχρονολόγητη εικόνα του Ευαγγελισμού στο παρεκκλήσιο του Αγίου Νικολάου της ονομαστής μονής του Αγίου Σάββα στα Ιεροσόλυμα, όπου εικονίζεται και ένας μοναχός, ο οποίος κρατάει ένα ειλητάριο που γράφει Ἄγγελος πρωτοστάτης οὐρανόθεν ἐπέμφθη (αρχή του α΄ οίκου του Ακάθιστου ύμνου). Στο κεφάλι του μοναχού αυτού γράφει «ο άγιος Κοσμάς». Πρόκειται για τον Κοσμά τον Μελωδό, ο οποίος έζησε και αυτός τα γεγονότα του 718, καθώς απεβίωσε το 752 ή 754. Άλλες, λιγότερο πιθανές απόψεις θεωρούν ως μελωδό του ύμνου τον Πατριάρχη Σέργιο, τον ιερό Φώτιο, τον Απολινάριο τον Αλεξανδρέα, τον Μητροπολίτη Νικομήδειας Γεώργιο Σικελιώτη, τον Γεώργιο Πισίδη, και άλλους, που έζησαν από τον Ζ΄ μέχρι τον Θ΄ αιώνα.
Βέβαιο, είναι πάντως, ότι οι ειρμοί του Κανόνα του Ακάθιστου Ύμνου είναι έργο του Ιωάννου Δαμασκηνού (676-749), ενώ τα τροπάρια του Ιωσήφ Ξένου του Υμνογράφου. Γενικό θέμα του ύμνου είναι ο Ευαγγελισμός της Θεοτόκου, ο οποίος πηγάζει από την Αγία Γραφή και τους Πατέρες της Εκκλησίας και περιγράφει τα ιστορικά γεγονότα, αλλά προχωρεί και σε θεολογική και δογματική ανάλυσή τους.
Ο πρώτοι δώδεκα οίκοι του (Α-Μ) αποτελούν το ιστορικό μέρος. Εκεί εξιστορούνται τα γεγονότα από τον Ευαγγελισμό της Θεοτόκου μέχρι την Υπαπαντή, ακολουθώντας τη διήγηση του Ευαγγελιστή Λουκά. Αναφέρεται ο Ευαγγελισμός (Α, Β, Γ, Δ), η επίσκεψη της εγκύου Παρθένου στην Ελισάβετ (Ε), οι αμφιβολίες του Ιωσήφ (Ζ), η προσκύνηση των ποιμένων (Η) και των Μάγων (Θ, Ι, Κ), η Υπαπαντή (Μ) και η φυγή στην Αίγυπτο (Λ), η οποία είναι η μόνη που έχει ως πηγή το απόκρυφο πρωτευαγγέλιο του Ψευδο-Ματθαίου.
Οι τελευταίοι δώδεκα (Ν-Ω) αποτελούν το θεολογικό ή δογματικό μέρος, στο οποίο ο μελωδός αναλύει τις βαθύτερες θεολογικές και δογματικές προεκτάσεις της Ενανθρώπισης του Κυρίου και το σκοπό της, που είναι η σωτηρία των πιστών. Ο μελωδός βάζει στο στόμα του αρχαγγέλου, του εμβρύου Προδρόμου, των ποιμένων, των μάγων και των πιστών τα 144 συνολικά Χαῖρε, τους Χαιρετισμούς προς τη Θεοτόκο, που αποτελούν ποιητικό εμπλουτισμό του χαιρετισμού του Γαβριήλ (Χαῖρε Κεχαριτωμένη), που αναφέρει ο Ευαγγελιστής Λουκάς (Λουκ. α΄ 28).
Στα μοναστήρια, αλλά και στη σημερινή ενορία και παλαιότερα κατά τα διάφορα Τυπικά, υπάρχουν και άλλα λειτουργικά πλαίσια για την ψαλμωδία του ύμνου. Η ακολουθία του όρθρου, του εσπερινού, της παννυχίδος ή μιας ιδιόρρυθμης Θεομητορικής Κωνσταντινουπολιτικής ακολουθίας, την πρεσβεία. Σε όλες αυτές τις περιπτώσεις, σε ένα ορισμένο σημείο της κοινής ακολουθίας γίνεται μια παρεμβολή. Ψάλλεται ο κανών της Θεοτόκου και ολόκληρο ή τμηματικά το κοντάκιο και οι οίκοι του Ακαθίστου.
Ο Ακάθιστος Ύμνος συνδέθηκε με τη Μεγάλη Τεσσαρακοστή, προφανώς, εξ αιτίας ενός άλλου καθαρώς λειτουργικού λόγου. Μέσα στην περίοδο της Νηστείας εμπίπτει πάντοτε η μεγάλη γιορτή του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου. Είναι η μόνη μεγάλη γιορτή, που λόγω του πένθιμου χαρακτήρα της Τεσσαρακοστής, στερείται προεορτίων και μεθεορτίων. Αυτήν ακριβώς την έλλειψη έρχεται να καλύψει η ψαλμωδία του Ακαθίστου, τμηματικά κατά τα απόδειπνα των Παρασκευών και ολόκληρος κατά το Σάββατο της Ε΄ εβδομάδας.
Το βράδυ της Παρασκευής και το Σάββατο είναι μέρες που μαζί με την Κυριακή είναι οι μόνες μέρες των εβδομάδων των Νηστειών, κατά τις οποίες επιτρέπεται ο γιορτασμός χαρμόσυνων γεγονότων, και στις οποίες, μετατίθενται οι γιορτές της εβδομάδας. Σύμφωνα με ορισμένα Τυπικά, ο Ακάθιστος Ύμνος ψαλλόταν πέντε μέρες πριν τη γιορτή του Ευαγγελισμού και κατά άλλα τον όρθρο της μέρας της γιορτής.
Κοντάκιο: Τῇ ὑπερμάχῳ στρατηγῷ τὰ νικητήρια, ὡς λυτρωθεῖσα τῶν δεινῶν εὐχαριστήρια, ἀναγράφω σοι ἡ Πόλις σου Θεοτόκε. Ἀλλ’ ὡς ἔχουσα τὸ κράτος ἀπροσμάχητον ἐκ παντοίων με κινδύνων ἐλευθέρωσον, ἵνα κράζω σοι∙ Χαῖρε, Νύμφη ἀνύμφευτε.







Ο ΣΥΝΕΤΟΣ ΒΑΣΙΛΙΑΣ


Η δολοφονία του Γεωργίου του Α΄ (Θεσσαλονίκη – 1913)
της Κατερίνας Μ. Μάτσου

Τρεις μόλις μέρες μετά την απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης από τον τουρκικό ζυγό τον Οκτώβριο του 1912 ο βασιλιάς Γεώργιος Α΄ μαζί με τη σύζυγό του βασίλισσα Όλγα εγκαθίσταται στην πρωτεύουσα της Μακεδονίας, προκειμένου να κατοχυρώσει με την παρουσία του στην πόλη την ελληνική κατοχή και να στεριώσει με το κύρος του την ένωση της Βορείου Ελλάδος με την υπόλοιπη Ελλάδα. Ο βασιλιάς φιλοξενήθηκε στην πολυτελή έπαυλη του Κλέωνα Χατζηλαζάρου, αρχοντικό του 1890 στην πανέμορφη, μακριά από το κέντρο οδό Εξοχής, στο δρόμο που φέρει σήμερα το όνομά του.
Λίγους μήνες μετά, την Τρίτη 5 Μαρτίου 1913 ο Γεώργιος, προγευματίζοντας με το φίλο και βιογράφο του Βάλτερ Κρίστμας, εξέφρασε την επιθυμία του να παραιτηθεί από το θρόνο υπέρ του διαδόχου Κωνσταντίνου. Πίστευε ότι είχε έρθει ο καιρός να αναλάβει τη βασιλεία ο γιος του, που μετά από τις ένδοξες νίκες του ελληνικού στρατού στους βαλκανικούς πολέμους είχε πλέον καταξιωθεί στη συνείδηση του έθνους. Άλλωστε, τον ερχόμενο Οκτώβριο ο Γεώργιος θα έκλεινε πενήντα χρόνια στον ελληνικό θρόνο από το 1863 που ανέλαβε, μετά την έξωση του Όθωνα, τον ελληνικό θρόνο, ο μακροβιότερος βασιλιάς που πέρασε από τη νεότερη ελληνική ιστορία. Τότε, στις 26 Οκτωβρίου, μετά τον εορτασμό των πενήντα χρόνων βασιλείας του, σχεδίαζε να παραιτηθεί υπέρ του γιου του διαδόχου Κωνσταντίνου.
Το απόγευμα της 5ης Μαρτίου, είτε θέλοντας να επισκεφτεί για λόγους εθιμοτυπικούς το Γερμανό ναύαρχο Γκόπφεν, είτε ακολουθώντας τη συνήθεια του καθιερωμένου απογευματινού περιπάτου του στην παραλία της πόλης, κατέβηκε στην αποβάθρα του Λευκού Πύργου. Μαζί του ήταν και ο υπασπιστής του ταγματάρχης Φραγκούδης και δύο Κρητικοί χωροφύλακες που ακολουθούσαν λίγο πιο πίσω. Βαδίζοντας επί της οδού Εξοχής, με κατεύθυνση προς τον Λευκό Πύργο, λίγο πριν την οδό Αγίας Τριάδας, η συζήτηση των δύο ανδρών ήταν γύρω από την βιογραφία του που ετοίμαζε ο Κρίστμας.
Περνώντας έξω από ένα μικρό κατάστημα, συζητώντας και με απλούς πολίτες που συναντούσε στο δρόμο, γύρω στα διακόσια πενήντα βήματα από το γενικό προξενείο της Αυστροουγγαρίας, ένα άτομο, που στεκόταν στην άκρη του δρόμου, έτρεξε πίσω του και πυροβόλησε με ένα μικρό μαύρο περίστροφο το βασιλιά στο μέρος της καρδιάς. Ο Γεώργιος έκανε μερικά βήματα τρικλίζοντας κι έπεσε πάνω στην πόρτα του καταστήματος που άνοιξε από το βάρος του, ενώ οι θαμώνες βιάστηκαν να τον βοηθήσουν.
Ο δολοφόνος προσπάθησε να διαφύγει προς τη θάλασσα, αλλά τον πρόφτασε ο Φραγκούδης κι ας προσπάθησε να πυροβολήσει κι εκείνον και αφού τον αφόπλισε, τον παράδωσε στους χωροφύλακες. Μαζεύτηκε κόσμος πολύς, σαστισμένος από το αναπάντεχο κακό. Μερικοί στρατιώτες και κάποιοι χωροφύλακες σήκωσαν το βασιλιά στα χέρια και πήραν το δρόμο για το νοσοκομείο, ενώ σε λίγο τους πρόλαβε ένα αυτοκίνητο. Ο Γεώργιος όμως, βαριά χτυπημένος, ξεψύχησε πολύ πριν φτάσουν στο νοσοκομείο. Η σφαίρα, σύμφωνα με την έκθεση του ιατροδικαστή, μπήκε από την κάτω δεξιά γωνία της ωμοπλάτης και βγήκε δια μέσου του στέρνου, τέσσερα εκατοστά πάνω από την ξιφοειδή απόφυση, διαπερνώντας την καρδιά. 
Αμέσως η πόλη τέθηκε σε κατάσταση επιφυλακής, τα καταστήματα έκλεισαν και οι καμπάνες των εκκλησιών άρχισαν να χτυπούν πένθιμα. Η είδηση της δολοφονίας του βασιλιά, ενός από τους πιο αγαπητούς βασιλείς του ελληνικού έθνους, προκάλεσε ξάφνιασμα, παγωμάρα και οργή σε όλο το λαό. Στρατιώτες και χωροφύλακες πίστεψαν αρχικά ότι ήταν έργο βουλγαρικό. Αν απλωνόταν και στο λαό αυτή η υποψία, τότε με την παραμικρή αφορμή όλοι θα στρεφόταν κατά των Βουλγάρων στρατιωτών, που από τη μέρα της απελευθέρωσης της πόλης είχαν στρατοπεδεύσει στη Θεσσαλονίκη, εποφθαλμιώντας πάντα την πόλη και ελπίζοντας σε μία νέα βουλγαρική κατάκτησή της. Την κατάσταση έσωσε ο πρίγκηπας Νικόλαος, στρατιωτικός διοικητής της Θεσσαλονίκης, που έδωσε εντολή να ανακοινωθεί στο λαό ότι ο δολοφόνος ήταν Έλληνας, κάποιος αναρχικός παράφρων, όπως έγραψε και στο ημερολόγιό του για το θάνατο του πατέρα του. Και η ενέργεια του αυτή πρόλαβε τραγικές και μοιραίες εξελίξεις.
Η είδηση της δολοφονίας του Γεωργίου έφτασε στην Αθήνα αργά το ίδιο βράδυ, με τηλεγράφημα του πρίγκιπα Νικολάου, προς τον πρωθυπουργό Ελευθέριο Βενιζέλο. Η πρωτεύουσα αναστατώθηκε, μόλις μαθεύτηκε η θλιβερή είδηση της δολοφονίας του αγαπημένου βασιλιά από έναν «αλήτη, φθισικό και ανισόρροπο», όπως έλεγαν οι πρώτες πληροφορίες. Ο Βενιζέλος αμέσως, κάλεσε τους πρεσβευτές των Μεγάλων Δυνάμεων και τους ανακοίνωσε επίσημα το γεγονός. Με έκτακτο φύλλο της Εφημερίδας της Κυβερνήσεως έγινε η αναγγελία του θανάτου του βασιλιά προς τον ελληνικό λαό. Σε ολόκληρη τη χώρα για πολλές μέρες επικράτησε θλίψη, συγκίνηση και αναστάτωση.
Ο διάδοχος Κωνσταντίνος από τα Ιωάννινα όπου βρισκόταν και ετοιμαζόταν να αναχωρήσει για το Αργυρόκαστρο, πληροφορήθηκε το θάνατο του πατέρα του από τον αρχηγό του επιτελείου Βίκτωρα Δούσμανη. «Συνεκινήθη πολύ, έκλαυσε και έμεινε σιωπηλός», γράφει ο Δούσμανης. Αμέσως αναχώρησε για την Αθήνα, αφού παρέδωσε τη διοίκηση του στρατού της Ηπείρου στον υποστράτηγο Δαγκλή, «συγκινημένος και ωχρός», ενώ οι πάντες τον συλλυπούνταν, αλλά και τον συνέχαιραν. Ο Κωνσταντίνος ορκίστηκε βασιλιάς της Ελλάδος σε έκτακτη συνεδρίαση της Βουλής το πρωινό της 8ης Μαρτίου και αμέσως αναχώρησε για τη Θεσσαλονίκη, με την ΑΜΦΙΤΡΙΤΗ, τη βασιλική θαλαμηγό για να παραλάβει τη σορό του πατέρα του.
Η σορός του Γεωργίου ταριχεύθηκε και για πολλές μέρες εκτέθηκε σε λαϊκό προσκύνημα στη Θεσσαλονίκη. Μεταφέρθηκε στον Πειραιά συνοδευόμενη από τον βασιλιά Κωνσταντίνο και τη βασιλική οικογένεια και στις 20 Μαρτίου κηδεύτηκε στο βασιλικό ανάκτορο του Τατοΐου Την εκφορά της σορού, που έγινε με όλες τις τιμές, παρακολούθησε πλήθος κόσμου. Ήταν η πρώτη φορά που η Αθήνα σαν πρωτεύουσα του ελληνικού κράτους γνώριζε τέτοια κοσμοσυρροή. Όλη η πρωτεύουσα είχε πλημμυρίσει από ανθρώπους οι οποίοι, παρά τη γενικότερη διάθεση χαράς μετά την πρόσφατη νίκη στους βαλκανικούς πολέμους και την εμπιστοσύνη που τους ενέπνεε ο νέος βασιλιάς, ο Κωνσταντίνος δεν μπορούσαν να κρύψουν τη θλίψη τους για την απώλεια ενός συνετού και σώφρονος εστεμμένου, ο οποίος γνώριζε άριστα τους Έλληνες και πάσχισε για το καλό της χώρας, αν και συχνά παρεξέκλινε από το αυστηρό πνεύμα της κοινοβουλευτικής βασιλείας.
Αρχικά όλοι πίστεψαν ότι πίσω από το δολοφόνο του βασιλιά Αλέξανδρο Σχινά κρυβόταν η Βουλγαρία. Λιγότεροι έβλεπαν γερμανικό δάκτυλο, ενώ υπήρχαν και άλλοι που πίστευαν ότι ο Σχινάς ήταν απλά παράφρων. Το μυστήριο που σκέπαζε τη δολοφονία του Γεωργίου, δεν έμελε να ξεδιαλύνει στα χρόνια που ακολούθησαν. Στην αρχή ο Σχινάς, το μόνο που δήλωσε, ήταν ότι ήταν σοσιαλιστής. Μετά άρχισε να κάνει διάφορους υπαινιγμούς. Ενοχοποιούσε Γερμανούς πράκτορες και τον ίδιο το Γερμανό πρεσβευτή. Αλλά δεν προχωρούσε σε αποκαλύψεις κι ας έλεγε πως υπήρχαν άλλα πιο σπουδαία, πιο τρανά και πιο υψηλά πρόσωπα πίσω από τη δολοφονία. Δέχτηκε να αποκαλύψει τα πρόσωπα αυτά μόνο στη βασίλισσα Όλγα, η οποία ήρθε στο Διοικητήριο κι έμεινε ώρες μαζί του. Τον επισκέφτηκε δύο ή τρεις φορές και την τελευταία φορά που έβγαινε από το δωμάτιο που ο Σχινάς κρατούνταν, λένε όσοι τη συνάντησαν, πως ήταν ιδιαίτερα ταραγμένη. Ακόμα κι αν ο Σχινάς της είχε αποκαλύψει ποιοι ήταν οι ηθικοί αυτουργοί της δολοφονίας του συζύγου της, εκείνη με τη σειρά της δεν το αποκάλυψε ποτέ και σε κανέναν. Οι ελληνικές αρχές είχαν καταλήξει στο συμπέρασμα ότι ο δολοφόνος δεν ήταν παράφρων, αντίθετα ήταν πολύ καλά στα μυαλά του, το αντίθετο δηλαδή απ’ ό,τι υποστήριζε ο Αυστριακός πρόξενος που είχε χαρακτηρίσει το Σχινά σαν ψυχονευρωτικό, ανισόρροπο και ηθικά διεφθαρμένο.
Λίγη ώρα μετά την αναχώρηση της βασίλισσας, σ’ εκείνη την τελευταία συνάντησή τους, ο Σχινάς πήδησε από ένα παράθυρο του Διοικητηρίου και σκοτώθηκε. Δόθηκε η επίσημη εξήγηση ότι αυτοκτόνησε.

ΠΟΙΟΣ ΗΤΑΝ Ο ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΣΧΙΝΑΣ;
Ο Αλέξανδρος Σχινάς ήταν Έλληνας αναρχικός. Η καταγωγή του είναι ασαφής. Πιθανότατα γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη το 1870 από πατέρα παντοπώλη από το Λιτόχωρο που άλλοτε λεγόταν Φλόκας. Η μητέρα του ήταν μάλλον Βουλγάρα από τις Σέρρες. Η εμφάνισή του δεν συμβάδιζε με το μορφωτικό του επίπεδο. Είχε κάνει σπουδές Ιατρικής στο Καποδιστριακό πανεπιστήμιο της Αθήνας, για τις οποίες ήταν περήφανος και είχε και θείο γιατρό. Μιλούσε πολύ καλά την καθαρεύουσα, η σκέψη του ήταν διαυγής και ήξερε πολύ καλά τα γαλλικά. Είχε ταξιδέψει αρκετά και στο εξωτερικό. Είχε μόνιμη μανία καταδιώξεως και νόμιζε ότι συνεχώς τον κυνηγούσαν να τον σκοτώσουν. Όντας ομοφυλόφιλος, είχε συνάψει σχέσεις με άνδρες από ποικίλες κοινωνικές τάξεις, τους οποίους εκβίαζε για να βγάζει τα προς το ζην. Για τον ίδιο λόγο είχε κάνει μικροαπάτες και χαρτόπαιζε. Δήλωνε σοσιαλιστής και διεθνιστής. Μια τουρκική εφημερίδα έγραψε ότι ήταν και κομιτατζής, γνωστός ως Αλέξιος Κνιάζωφ, καταδικασθείς ερήμην εις θάνατον το 1902 από το Κακουργιοδικείο Μοναστηρίου.
Στις 5 του Μάρτη του 1913, γύρω στις 5 και τέταρτο το απόγευμα, ο Σχινάς, που τότε ήταν περίπου 40 ετών, πυροβόλησε, χωρίς καμία προηγούμενη προειδοποίηση το βασιλιά Γεώργιο Α΄ μία φορά, καθώς αυτός έκανε τη συνηθισμένη απογευματινή του βόλτα στην περιοχή του Λευκού Πύργου. Η σφαίρα έπληξε την καρδιά και τους πνεύμονες του μονάρχη, πληγώνοντάς τον θανάσιμα. Μέχρι να μεταφερθεί στο νοσοκομείο ήταν ήδη νεκρός.
Ο Σχινάς συνελήφθει αμέσως από τον Φραγκούδη κι ας προσπάθησε να πυροβολήσει και εναντίον του, αρνήθηκε όμως να πει οτιδήποτε για τους λόγους της ενέργειάς του στους χωροφύλακες. Όταν ρωτήθηκε από έναν αξιωματικό «αν δεν λυπάται καθόλου την πατρίδα του», αυτός απάντησε πως «είναι ενάντια στα κράτη και τις κυβερνήσεις». Στις ανακρίσεις έδειχνε ευφυΐα και θόλωνε τα νερά. Έφαγε πολύ ξύλο, μα δεν αποκάλυψε τίποτα, συνέχεια αποκάλυπτε διάφορα ονόματα εραστών του. Κάποια στιγμή ειπώθηκε ότι το όπλο τού το έδωσε Βούλγαρος αξιωματικός. Μετά ισχυρίστηκε ότι είχε συνάψει ερωτική σχέση και με τον υπασπιστή του βασιλιά, αντισυνταγματάρχη Ιωάννη Φραγκούδη! Ο Σχινάς -ο οποίος υπέφερε από φυματίωση- βασανίστηκε κατά την διάρκεια της νύχτας που ακολούθησε, στο τότε κτίριο του διοικητηρίου όπου κρατούνταν, αρνούμενος όμως να αποκαλύψει ονόματα τυχόν συνεργών του. Κατά κάποιο τρόπο υπερηφανευόταν για τη δολοφονία, η οποία θα του χάριζε έλεγε, μια θέση στην Ιστορία και δήλωσε ότι θα πει την αλήθεια μόνο στη βασίλισσα Όλγα. Εκείνη πήγε να τον βρει στη φυλακή. Ο Σχινάς της είπε, θολώνοντας ακόμα περισσότερο τα νερά, ότι ιθύνων νους της δολοφονίας ήταν ο ίδιος ο... Γεώργιος!
Η ελληνική κυβέρνηση ισχυρίστηκε πως ο δράστης ήταν αλκοολικός και πυροβόλησε το βασιλιά με μοναδικό κίνητρο τη ληστεία. Στις 6 Μαΐου, λίγες βδομάδες μετά τη σύλληψή του και λίγο πριν οδηγηθεί στο δικαστήριο, ο Σχινάς αυτοκτόνησε πηδώντας από το ανοιχτό παράθυρο του διοικητηρίου. Αυτή ήταν η επίσημη δικαιολογία. Ο Σχινάς εκείνη τη μέρα «εκπαραθυρώθηκε» από τη χωροφυλακή από το ανοιχτό παράθυρο. Αυτός που τον έσπρωξε έξω, σύμφωνα με μια μαρτυρία του ανακριτή της υπόθεσης Βασίλη Κανταρέ, ήταν ένας ανώτατος αξιωματικός της χωροφυλακής. Οι φάκελοι της ανάκρισης της υπόθεσης από την άλλη καταστράφηκαν, όταν στο ατμόπλοιο ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ το οποίο βρίσκονταν στο λιμάνι της Θεσσαλονίκης και στο οποίο φυλασσόταν για να μεταφερθούν στον Πειραιά, εκδηλώθηκε πυρκαγιά. Η πυρκαγιά κατέστρεψε κυρίως την καμπίνα όπου φυλάσσονταν οι προανακριτικοί φάκελοι. Εικάζεται πως πίσω από αυτή την ενέργεια βρισκόταν η κυβέρνηση σε μια προσπάθειά της να καλύψει τα πολιτικά κίνητρα της υπόθεσης.

ΓΕΩΡΓΙΟΣ Ο Α΄. Ο ΣΥΝΕΤΟΣ ΒΑΣΙΛΙΑΣ
Ήταν συνετός βασιλιάς ο Γεώργιος. Στο θρόνο της Ελλάδας από τα 18 του χρόνια, προικισμένος με προσαρμοστικότητα και ρεαλισμό, προσαρμόστηκε γρήγορα στην ελληνική πραγματικότητα. Στη μακρόχρονη βασιλεία του, υπήρξαν στιγμές που χάνοντας την ψυχραιμία του ήταν έτοιμος να εγκαταλείψει το θρόνο, αλλά πάντοτε επικρατούσαν ωριμότερες σκέψεις. Με υπομονή και ψυχραιμία αντιμετώπισε όλες τις εσωτερικές διενέξεις, αν και αρκετές φορές αποπειράθηκε να ασκήσει εξουσία έξω από το πνεύμα της κοινοβουλευτικής βασιλείας.
Χωρίς να είναι εξέχουσα προσωπικότητα, εν τούτοις αναδείχτηκε σε καλό βασιλιά και βασίλεψε για πενήντα ολόκληρα χρόνια με φρονιμάδα, καρτερία και αγαθότητα, κερδίζοντας εύκολα την αγάπη του ελληνικού λαού. Διαβλέποντας το άστρο του Βενιζέλου τον στήριξε από την αρχή, στάθηκε στο πλευρό του και τον βοήθησε να γίνει πανίσχυρος. Έχοντας εξάλλου πολλούς συγγενικούς δεσμούς, προσωπικές φιλίες και γνωριμίες στο εξωτερικό, που τον έκαναν εξαιρετικά συμπαθή σε εστεμμένους και μη, είχε τη δυνατότητα να προωθεί πιο εύκολα τα συμφέροντα της χώρας στην Ευρώπη.
Ο Γεώργιος είχε γεννηθεί τον Δεκέμβριο του 1845 στην Κοπεγχάγη, την πρωτεύουσα της Δανίας, δευτερότοκος γιος του βασιλιά της χώρας Χριστιανού Θ΄ με πλήρες όνομα Χριστιανός-Γουλιέλμος-Φερδινάνδος-Αδόλφος-Γεώργιος. Ο πατέρας του Χριστιανός Θ΄ αποκαλούνταν πεθερός της Ευρώπης, γιατί τέσσερα από τα παιδιά του είχαν γίνει βασιλείς σε ευρωπαϊκές χώρες. Ο Γεώργιος ορίστηκε βασιλιάς της Ελλάδας τον Οκτώβριο του 1863, μετά την εκθρόνιση του Όθωνα, του πρώτου βασιλιά του νέου ελληνικού κράτους κι εκείνος, όπως και ο προκάτοχος του πριν ακόμα συμπληρώσει τα δεκαοχτώ του χρόνια. Συνέδεσε την άφιξή του στην Ελλάδα με την ένωση της Επτανήσου με το νέο ελληνικό κράτος, που έγινε με τη συνθήκη της 17ης Μαρτίου 1864 ανάμεσα στις τρεις Δυνάμεις, την Αγγλία, τη Γαλλία και τη Ρωσία και στο ελληνικό βασίλειο.
Από το γάμο του με τη δεκαεξάχρονη τότε μεγάλη Δούκισσα Όλγα (1851-1926), ανιψιά του Τσάρου της Ρωσίας, Αλέξανδρου Β΄, που έγινε τον Οκτώβριο του 1867 στην Πετρούπολη, απέκτησε συνολικά οχτώ παιδιά: τον μετέπειτα βασιλέα Κωνσταντίνο (1868-1922), τον Γεώργιο (1869-1957), την Αλεξάνδρα (1870-1890), τον Νικόλαο (1872-1936), την Μαρία (1876-1941), την Όλγα (1881-1881), τον Ανδρέα (1882-1944) και τον Χριστόφορο (1888-1940).

Από την πρώτη στιγμή της ενθρόνισής του στον ελληνικό θρόνο ο Γεώργιος έγινε πολύ αγαπητός στον απλό λαό, παρ’ όλη τη βορειοευρωπαϊκή καταγωγή και τη βορειοευρωπαϊκή παιδεία που διέθετε. Αν και πολλές φορές έφτασε στα όρια κι ήταν έτοιμος ακόμα και να εγκαταλείψει το θρόνο επέδειξε αξιοθαύμαστη υπομονετικότητα, αναγκαία για να κυβερνήσει τον ελληνικό λαό κι έμεινε μακριά από τα πολιτικά πάθη της εποχής που συντάραξαν τους Έλληνες και αυτή η ουδετερότητα του εκτιμήθηκε ιδιαίτερα. Ο Γεώργιος Α΄, αν του έπρεπε ένας φυσιολογικός θάνατος, θα ήταν ο πιο ευτυχισμένος βασιλιάς της Ελλάδας. Πρόλαβε να ζήσει και να χαρεί τον υπερδιπλασιασμό των εδαφών του βασιλείου του, τη δόξα του μεγάλου του γιου στρατηλάτη Κωνσταντίνου, την κατάληψη θέσεων ηγετικών κι από άλλους γιους του, όπως την ανάληψη της διοίκησης της Θεσσαλονίκης από τον πρίγκιπα Νικόλαο κ.ά., χωρίς να λογαριάσουμε την αρμονική οικογενειακή ζωή του.

Στον τάφο του στο Τατόι η χήρα του, βασίλισσα Όλγα ζήτησε να χαράξουν τα λόγια: «Έπεσεν υπέρ Πατρίδος. Γίνου πιστός άχρι θανάτου και δώσω σοι τον στέφανον της ζωής». Ο βασιλιάς Γεώργιος Ε΄ της Αγγλίας, όταν πληροφορήθηκε τη δολοφονία του, έγραψε: «...πολύ τρομερόν. Ήμουν αφοσιωμένος εις αυτόν, και θα είναι μεγάλη απώλεια για την Ελλάδα». Όποιες και αν είναι οι θεωρίες για τα κίνητρα του δολοφόνου του Γεωργίου του Α΄, του μακροβιότερου βασιλιά της νεότερης ελληνικής ιστορίας, δεν επιβεβαιώθηκαν ποτέ. Το γεγονός της δολοφονίας του ανώτατου άρχοντα της χώρας, ενός βασιλιά ιδιαίτερα αγαπητού στον ελληνικό λαό συντάραξε τους Έλληνες. Από πολλούς ο θάνατος του θεωρήθηκε μεγάλη απώλεια για την Ελλάδα. Η εκτίμηση ότι, αν ζούσε ο Γεώργιος, κατά την έναρξη του A΄ Παγκόσμιου πολέμου, ίσως να είχε αποφευχθεί ο Διχασμός, αποτελεί μια εκ των υστέρων δικαίωση. Τα γεγονότα που ακολούθησαν επιβεβαίωσαν με τον πιο δραματικό τρόπο την έκβαση της ελληνικής ιστορίας.

Κοζάνη, Απρίλιος 2013

Σάββατο 27 Απριλίου 2013


ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΑ ΕΥΡΗΜΑΤΑ ΑΠΟΚΑΛΥΠΤΕΙ ΤΟ ΜΕΤΡΟ


Οι ανασκαφές για την διάνοιξη της σύραγγας του Μετρό Θεσσαλονίκης φέρνουν στο φως μία από τις σπουδαιότερες ανακαλύψεις. Συγκεκριμένα, όπως όλα δείχνουν, στην περιοχή του «Makro» αποκαλύφθηκε ένα από τα 26 πολίσματα (κωμοπόλεις) που υπήρχαν γύρω από το Θερμαϊκό, τα οποία στη συνέχεια, επί βασιλιά Κάσσανδρου, αποτέλεσαν τη Θεσσαλονίκη!
Στην περιοχή ξεκίνησαν πριν από λίγους μήνες εργασίες για την κατασκευή του αμαξοστασίου. Σύμφωνα με τις αρχικές εκτιμήσεις, δεν αναμένονταν αρχαιολογικά ευρήματα σε εκείνο το σημείο κάτι που διαψεύστηκε μόλις άρχισαν οι εργασίες. Έκπληκτοι εργάτες και αρχαιολόγοι είδαν να αποκαλύπτονται, σε πολύ μικρό βάθος, τα ίχνη μιας ολόκληρης πόλης. Μάλιστα, τα νομίσματα που έρχονται στο φως, είναι της κλασικής περιόδου, ενώ βρέθηκαν και τέσσερα ασημένια νομίσματα του Μεγάλου Αλεξάνδρου κάτι που δείχνει ότι τα ευρήματα αποτελούν μέρος πολίσματος.
Όλα όσα αφορούν τη δημιουργία της Θεσσαλονίκης συμβαίνουν πριν από 2.327 χρόνια! Το 315 π.Χ., ο βασιλιάς της Μακεδονίας Κάσσανδρος συνοικεί 26 διάσπαρτους παράλιους και μεσόγειους οικισμούς, τα πολίσματα, και δίνει στη νέα πόλη το όνομα της γυναίκας του Θεσσαλονίκης, αδελφής του Μεγάλου Αλεξάνδρου.
Λόγω της γεωπολιτικής της θέσης, η πόλη άρχισε να αναπτύσσεται με γοργούς ρυθμούς και σταδιακά διαμορφώθηκε σε εμπορικό και αργότερα πολιτιστικό πόλο της Ελληνιστικής περιόδου. Στην Ελληνιστική Περίοδο, εξάλλου, εγκαθίστανται και οι πρώτοι Ιουδαίοι και εισάγονται νέες θρησκείες και έθιμα, κυρίως από την Αίγυπτο.




ΦΡΑΣΕΙΣ ΤΗΣ ΜΕΓΑΛΗΣ ΕΒΔΟΜΑΔΑΣ, ΣΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΟΤΗΤΑ ΜΑΣ


Πολλές από τις φράσεις που χρησιμοποιούμε στην καθημερινή μας ζωή προέρχονται από τα Ευαγγέλια και τους ύμνους της Μεγάλης Εβδομάδας. Τα πρωτεία ανήκουν στη Μεγάλη Πέμπτη, αλλά και οι υπόλοιπες ημέρες έχουν «δανείσει» την γλώσσα μας με αρκετές εκφράσεις.

«Ιδού ο Νυμφίος έρχεται».
Το χρησιμοποιούμε για να αναγγείλουμε την άφιξη κάποιου, συχνά και με ειρωνική διάθεση.
«Τα του Καίσαρος τω Καίσαρι».
Προέρχεται από τη φράση «Απόδοτε ουν τα Καίσαρος Καίσαρι και τα του Θεού τω Θεώ». Τη φράση αυτή την χρησιμοποιούμε όταν θέλουμε να δείξουμε ότι πρέπει να υπακούμε στο κράτος ή να δίνουμε στον καθένα ότι του οφείλουμε.
«Γραμματείς και Φαρισαίοι».
Το σωστό είναι «Ουαί υμίν Γραμματείς και Φαρισαίοι υποκριταί» αλλά η φράση χρησιμοποιείται συνήθως για να περιγράψει ομάδες ανάξιων ανθρώπων που κατέχουν θέσεις εξουσίας.
«Η εν πολλαίς αμαρτίαις περιπεσούσα γυνή».
Την φράση αυτή τη λέμε και μεταφορικά και κυριολεκτικά για να περιγράψουμε τις πράξεις μίας γυναίκας.
«Τριάντα αργύρια».
Η φράση αυτή επαναλαμβάνεται αρκετές φορές κατά τη Μεγάλη Εβδομάδα, αλλά ακούγεται για πρώτη φορά στο κατά Ματθαίον της Μεγάλης Τετάρτης. Χρησιμοποιείται για να περιγράψει την προδοσία με αντάλλαγμα.
«Πριν αλέκτωρ λαλήσει».
Από τη φράση του Ιησού: «Ου φωνήσει σήμερον αλέκτωρ πριν ή τρις απαρνήση μη ειδέναι με», που προαναγγέλλει την άρνηση του Πέτρου. Στην καθημερινότητά μας αναφερόμαστε με αυτήν σε κάτι που πιστεύουμε ότι θα αποδειχθεί πολύ σύντομα.
«Λάβετε, Φάγετε».
Η προτροπή που ακούγεται στην πρώτη θεία Ευχαριστία και χρησιμοποιείται με ανάλογο τρόπο.
«Συ είπας».
Σημαίνει «εσύ το είπες» και χρησιμοποιείται κυριολεκτικά. Την φράση την ακούμε πολλές φορές να την επαναλαμβάνει ο Ιησούς.
«Μάχαιραν έδωσες και μάχαιραν θα λάβεις».
Από το «Πάντες γαρ οι λαβόντες μάχαιραν εν μαχαίρα αποθανούνται» και σημαίνει πως ό,τι δίνεις παίρνεις.
«Από τον Άννα στον Καϊάφα».
Η σωστή φράση είναι «Απέστειλε αυτόν ο Άννας δεδεμένον προς Καϊάφαν». Την χρησιμοποιούμε σχεδόν καθημερινά, όταν γινόμαστε «μπαλάκι» από τον έναν «υπεύθυνο» στον άλλο, για να εξυπηρετηθούμε.
«Διαρρηγνύει τα ιμάτιά του». 
Συνήθως χρησιμοποιείται όταν κάποιος διεκδικεί με πάθος το δίκιο του. Την ακούμε και ως «σκίζει τα ρούχα του», αλλά συχνά έχει και ειρωνικό χαρακτήρα που τονίζει την υπερβολική αντίδραση κάποιου που υποκρίνεται τον αδικημένο.
«Αγαπάτε αλλήλους».
Από τη φράση-προτροπή του Ιησού για ενότητα και αγάπη μεταξύ των μαθητών και κατ’ επέκταση όλων των ανθρώπων : «Εντολήν καινήν δίδωμι υμίν ίνα αγαπάτε αλλήλους».
«Ήγγικεν η ώρα».
Το λέμε όταν φτάνει μια μεγάλη στιγμή, εμπενυσμένο από το «άγωμεν, ήγγικεν η ώρα και ο υιός του ανθρώπου παραδίδοται, ίνα δοξασθή...», που είπε ο Ιησούς.
«Επί ξύλου κρεμάμενος».
Η φράση χρησιμοποιείται για να περιγράψει τη δύσκολη θέση που βρίσκεται κάποιος, όταν δεν υπάρχει κανείς και τίποτα να τον βοηθήσει. Προφανώς συνδέεται με την αντίστοιχη θέση του Ιησού πάνω στο Σταυρό.
«Ου γαρ οίδασι τι ποιούσι».
Σημαίνει «δεν ξέρουν τι κάνουν» και προέρχεται από τη μεγαλοσύνη του Ιησού τη στιγμή που οι άνθρωποι τον σταύρωναν! Εκείνος νιώθοντας την ανάγκη να τους υπερασπιστεί είπε τη φράση αυτή στον Πατέρα Του!
«Μνήσθητί μου Κύριε».
Από τις πιο συνηθισμένες εκφράσεις. Ακούστηκε από τον ληστή που ήταν δεξιά Του Κυρίου. Την λέμε όταν μας συμβαίνει κάτι τρομακτικό, όταν αγανακτούμε ή όταν ξαφνιαζόμαστε!
«Τετέλεσται».
Σημαίνει «ήρθε το τέλος» και ήταν η τελευταία φράση του Ιησού, πάνω στο σταυρό.
«Ανάστα ο Κύριος».
Με αυτήν αναφερόμαστε στην μεγάλη φασαρία. Προφανώς συνδέεται με τις θορυβώδεις εκδηλώσεις της Ανάστασης σε πολλά μέρη της Ελλάδας.
«Και βάλω τον δάκτυλόν μου εις τον τύπον των ήλων», «Ειρήνη Ημίν», Άπιστος Θωμάς.
Και οι τρεις εκφράσεις προκύπτουν από την δυσπιστία του Αποστόλου Θωμά να δεχτεί την Ανάσταση του Κυρίου. Η πρώτη χρησιμοποιείται για να δηλώσει τις χειροπιαστές αποδείξεις αλλά και την αλήθεια ενός γεγονότος. Το «ειρήνη ημίν», το λέμε για να επαναφέρουμε την ηρεμία μετά από μία ένταση και ο «άπιστος Θωμάς» περιγράφει τους ανθρώπους που αρνούνται να πιστέψουν σε κάτι, ακόμη κι αν πολλές φορές είναι μπροστά στα μάτια τους!
Την επόμενη φορά που θα χρησιμοποιήσουμε μία από αυτές τις εκφράσεις, τουλάχιστον ας γνωρίζουμε ότι προέρχονται από τη Μεγάλη Εβδομάδα!




Η ΜΑΥΡΗ ΕΠΕΤΕΙΟΣ ΤΟΥ ΤΣΕΡΝΟΜΠΙΛ


Σαν σήμερα συμπληρώνονται 27 χρόνια από το χειρότερο πυρηνικό ατύχημα στην ιστορία. Ήταν 26 Απριλίου του 1986, όταν σημειώθηκαν δύο εκρήξεις στο κτίριο του αντιδραστήρα Νο 4 στο πυρηνικό εργοστάσιο του Τσέρνομπιλ στην Ουκρανία προκαλώντας καταστροφικές συνέπειες στο περιβάλλον και ακολούθως σοβαρά προβλήματα υγείας σε εκατοντάδες χιλιάδες ανθρώπους από τη ραδιενέργεια που εκλύθηκε.
Πάνω από 1,5 εκατομμύριο άνθρωποι ζουν σε 4.000 περιοχές με υψηλά ποσοστά ραδιενέργειας, σύμφωνα με έκθεση που δημοσιεύτηκε το 2011 από το ρωσικό υπουργείο Εκτάκτων Καταστάσεων. Από το ατύχημα πέθαναν επιτόπου δυο από τους εργάτες του σταθμού, ενώ μέσα σε τέσσερις μήνες, από τη ραδιενέργεια και από εγκαύματα λόγω της θερμότητας, πέθαναν 28 πυροσβέστες που έσπευσαν στο χώρο του ατυχήματος και διαπιστώθηκαν 19 επιπλέον θάνατοι ως το 2004.
Από το πυρηνικό ατύχημα επηρεάστηκε η υγεία εκατοντάδων χιλιάδων ανθρώπων εξαιτίας της επιβάρυνσης του περιβάλλοντος με ραδιενέργεια. Τα κρούσματα καρκίνου αυξήθηκαν πάνω από 15% στους πληθυσμούς που εκτέθηκαν και χιλιάδες θάνατοι από καρκίνο και λευχαιμία συνδέθηκαν με το ατύχημα.
Το εργοστάσιο μπήκε σε λειτουργία για τη Σοβιετική Ένωση το 1977 ως πρότυπο πυρηνικό εργοστάσιο και συνέχισε να λειτουργεί ως τον Δεκέμβριο του 2000.
Το ατύχημα συνέβη ξημερώματα του Σαββάτου 26 Απριλίου 1986. Εκείνη την ώρα στο εργοστάσιο βρίσκονταν περίπου 200 εργαζόμενοι, ενώ σε απόσταση ενός χιλιομέτρου υπήρχαν άλλοι εργάτες οι οποίοι δούλευαν για την κατασκευή των αντιδραστήρων 5 και 6 που επρόκειτο να λειτουργήσουν το Φθινόπωρο της ίδιας χρονιάς.
Σημειώθηκαν δύο εκρήξεις στο κτίριο του αντιδραστήρα Νο 4. Αποτέλεσμα ήταν η διάνοιξη μιας τρύπας στην οροφή του κτιρίου και η εκτόξευση γραφίτη, σκυροδέματος και συντριμμιών. Έτσι ο πυρήνας του αντιδραστήρα βρέθηκε σε επαφή με το εξωτερικό περιβάλλον. Επίσης ξέσπασε πυρκαγιά στην οροφή πάνω από τον στρόβιλο του αντιδραστήρα ενώ φλόγες υπήρχαν και στο εσωτερικό του κτιρίου μαζί με ατμούς και σκόνη.
Το ατύχημα είχε επιπτώσεις στις περισσότερες χώρες της Ευρώπης, με τη δυτική, ανατολική και βόρεια Ευρώπη να δέχεται το μεγαλύτερο ποσοστό ραδιενεργών ισοτόπων. Πρώην Γιουγκοσλαβία, Φινλανδία, Σουηδία, Γερμανία, Βουλγαρία, Νορβηγία, Ρουμανία, Αυστρία και Πολωνία δέχθηκαν η κάθε μια περισσότερα από ένα πεταμπεκερέλ (1015 Bq) καισίου 137. Η περιοχή που μολύνθηκε με πάνω από 4.000 Bq/m2 καλύπτει το 40% της επιφάνειας της Ευρώπης, ενώ το 2,3% δέχτηκε πάνω από 40.000 Bq/m2.
Μέρος του ραδιενεργού νέφους από το Τσέρνομπιλ έφτασε και στην Ελλάδα ύστερα από μερικές μέρες. Οι αρχές συνέστησαν αποφυγή του φρέσκου γάλακτος και καλό πλύσιμο φρούτων και λαχανικών από τις 5 Μαΐου και μετά.
Το ραδιενεργό νέφος επηρέασε κυρίως τη Βόρεια Ελλάδα και τη Θεσσαλία, όπου χρόνια αργότερα ανιχνεύονταν ποσά ραδιενέργειας υψηλότερα του κανονικού. Μετρήσεις που έγιναν το 1996 έδειξαν εκπομπές καισίου στα 65 κιλομπεκερέλ ανά τετραγωνικό μέτρο με το όριο επικινδυνότητας να βρίσκεται στα 5 κιλομπεκερέλ.