Δευτέρα 3 Οκτωβρίου 2011

Ο ΕΜΜΑΝΟΥΗΛ ΚΡΙΑΡΑΣ ΣΤΑ 106

«ΔΕΝ ΔΙΔΑΣΚΟΜΑΣΤΕ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟ»
της Βίκυς Χαρισοπούλου

«Η γλώσσα και η παιδεία είναι συγγενείς έννοιες», τονίζει με έμφαση σχεδόν σαν να εκπέμπει σήμα SOS, ο ομότιμος καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης. Λίγο πριν είχε «διαμαρτυρηθεί» (με χιούμορ) πως η υπογράφουσα δεν τον πήρε τηλέφωνο για να του ευχηθεί «χρόνια πολλά» στα 105α γενέθλιά του...
«Παρά την οικονομική κρίση μια σωστή παιδευτική πολιτική θα δώσει σύντομα σημεία ανόρθωσης του έθνους. Γνωρίζω ότι η κυβέρνηση έχει μπροστά της έναν άθλο, αλλά δεν είναι ότι λείπουν μόνο τα χρήματα. Δεν είναι ότι μας λείπει μόνο η καλοπέραση. Είναι η ταυτότητά μας η εθνική που δοκιμάζεται», δηλώνει κατηγορηματικά ο ομότιμος καθηγητής της Φιλοσοφικής Σχολής του Αριστοτελείου Πανεπιστμημίου Θεσσαλονίκης Εμμανουήλ Κριαράς.
«Η προσφορά της Φιλοσοφικής Σχολής και τα δικά μου απ’ αυτήν βιώματα» ήταν ο τίτλος και το θέμα της ομιλίας που εκφώνησε χθες τη νύχτα στην αίθουσα τελετών του ΑΠΘ ο υπεραιωνόβιος (οδεύει προς τα 106 πλέον!) καθηγητής, προσκεκλημένος της Πρυτανείας με αφορμή τον εορτασμό της ημέρας των Τριών Ιεραρχών. Όπου τον περίμενε και μια έκπληξη: ο καθηγητής του Κέντρου Ελληνικής Γλώσσας Γιάννης Καζάζης, που έχει αναλάβει τη συνέχιση τού μνημειώδους έργου για το Λεξικό της Βυζαντινής Γραμματείας, που είχε ξεκινήσει ο κ. Κριαράς, του έδωσε το πρώτο αντίτυπο του 17ου τόμου. «Είμαι ευγνώμων», είπε δακρύζοντας.
«Καυχόμαστε ως απόγονοι των αρχαίων, καμαρώνουμε για τον αρχαίο πολιτισμό μας τον οποίο αγνοούμε και πιστεύουμε (ευτυχώς μόνο κάποιοι) πως θα τον γνωρίσουμε γνωρίζοντας και διδάσκοντας στα παιδιά μας την αρχαία ελληνική. Δυστυχώς δεν διδασκόμαστε πολιτισμό ...; Ο πολιτισμός διδάσκεται μόνο στη ζωντανή ελληνική γλώσσα. Η γλώσσα και η παιδεία είναι συγγενείς έννοιες», έλεγε λίγες μέρες πριν στα ΝΕΑ με αφορμή την επικείμενη ομιλία του και τον εορτασμό της «Ημέρας των Γραμμάτων».
«Ελπίζω να τα καταφέρω στη διάλεξη. Εγχειρίστηκα πρόσφατα έπειτα από ένα μικρό ατύχημα στο πόδι και είμαι πλέον αναγκασμένος να κινούμαι με τη βοήθεια τρίποδου», απολογείται στη συνάντησή μας. «Ήλπιζα πως ίσως θα πέθαινα στην επέμβαση, ανώδυνα δηλαδή, αλλά ούτε τώρα έγινε. Δεν ήταν να γίνει, φαίνεται. Έπρεπε να διανύσω και τα 105 μου χρόνια. Να συνεχίσω να ταλαιπωρώ και το πανεπιστήμιο κι εσάς που ασχολείσθε μαζί μου», μου έλεγε πριν από τη χθεσινή θαλερή του παρουσία στο πανεπιστήμιο από το οποίο αποχώρησε συνταξιοδοτούμενος από τη χούντα πριν από 43 χρόνια. Στη χθεσινοβραδινή ομιλία του, ο ομότιμος καθηγητής μίλησε για το «φρούριο του δημοτικισμού» που είχε δημιουργηθεί στη Θεσσαλονίκη -με άξονα τη Φιλοσοφική Σχολή του Α.Π.Θ.- από μεγάλα ονόματα της γλώσσας, που «είχαν την ευκαιρία να κηρύξουν από πανεπιστημιακό βήμα τις ιδέες τους για την αποκατάσταση της γλώσσας του ελληνικού λαού και το ξεκίνημα για την ανόρθωση της ελληνικής παιδείας».
Καλλιεργώντας τη γλώσσα γινόμαστε πιο ...; πολιτισμένοι; Η γλώσσα είναι παιδεία; -τον ρωτήσαμε πριν από την ομιλία του. «Αδιαμφισβήτητα», ήρθε άμεση η απάντηση. «Το ζήτησα από την κ. Διαμαντοπούλου, μίλησα με τον κ. Πανάρετο, είχα τη χαρά να τα πω και στον ίδιο τον κ. Πρωθυπουργό, όταν με επισκέφθηκε. Ελπίζω ότι κάτι θα κάνουν».
Εν μέσω του ζοφερού κλίματος που επικρατεί, μήπως είναι πολυτέλεια να μιλούμε για γλώσσα και πολιτισμό;
Αναμφισβήτητα θλίβομαι κι εγώ βαθιά για τα όσα συμβαίνουν σήμερα. Δεν είναι όμως οικονομική η κρίση. Είναι πλέον σαφές ότι πρόκειται για βαθιά κοινωνική κρίση. Εν τέλει -και αδιαμφισβήτητα- πρόκειται για κρίση παιδείας... Όμως, από τη στιγμή που ιδρύθηκε το νεοελληνικό κράτος, μια κρίση -το περίφημο γλωσσικό ζήτημα- διέπει την παιδεία μας. Και βεβαίως τη γλώσσα.
Η λύση πώς θα έρθει;
Ας κοιτάξουμε να μορφωθούμε, αν όχι οι ώριμοι που δεν έχουν πλέον καμία ελπίδα, να μορφωθούν τα παιδιά. Να τους διδάξουμε με πιο ρεαλιστικό τρόπο. Από το δημοτικό τα παιδιά πάνε στο γυμνάσιο πλήρως ακατάρτιστα στη νεοελληνική γλώσσα. Κι εκεί να κληθούν να μάθουν και αρχαία; Αν δείτε σε ποια κατάσταση γλωσσική -και άρα πνευματική- βρίσκονται τα παιδιά στο γυμνάσιο και το λύκειο -πολύ φοβάμαι και στα πρώτα πανεπιστημιακά έτη ακόμα και φοιτητών Φιλολογίας- θα απογοητευτείτε πλήρως.
Είναι θέμα των διδασκόντων; Έχουμε κακούς καθηγητές;
Το βάρος πέφτει σ’ αυτούς που κυβερνούν την παιδεία, όχι στους δασκάλους και τους καθηγητές. Αυτοί περιμένουν -τους επιβάλλεται- καθοδήγηση. Είναι υποχρέωση όσων διοικούν την παιδεία.
Είπατε πως «οι ώριμοι δεν έχουν καμιά ελπίδα».
Ίσως υπήρξα λίγο σκληρός. Η μόνη ελπίδα είναι η λογοτεχνία. Η μελέτη της λογοτεχνίας καλλιεργεί τον άνθρωπο. Συμβάλλει στη διαμόρφωση γλώσσας, άρα και παιδείας.

ΠΗΓΗ: εφημ. ΤΑ ΝΕΑ, 31/1/2011


http://spoudasterion.pblogs.gr/2011/00/o-emmanoyhl-kriaras-sta-106-den-didaskomaste-politismo.html

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου