της Κατερίνας Μ. Μάτσου
Στις 3 Μαΐου του 1991 εκδότες και δημοσιογράφοι από τις χώρες της Αφρικής συγκεντρώθηκαν στη Ναμίμπια, όπου πραγματοποιούνταν η συνδιάσκεψη των Ηνωμένων Εθνών, συντάσσοντας ένα κείμενο που διακήρυττε την ανάγκη για έναν ανεξάρτητο, πλουραλιστικό και ελεύθερο Τύπο ως βασικό στοιχείο για τη δημοκρατική και οικονομική ανάπτυξη των λαών. Αυτή η διακήρυξη -η Διακήρυξη του Windhoek- καλούσε τη διεθνή κοινότητα να θέσει εκτός νόμου τη λογοκρισία και τις κυβερνήσεις όλων των κρατών να εξασφαλίσουν συνταγματικές εγγυήσεις για την ελευθερία του Τύπου.
Οι φωνές τους εισακούστηκαν και μέσα σε λίγους μήνες η Γενική Συνδιάσκεψη της UNESCO υπέγραψε τη Διακήρυξη και σύντομα ακολουθήθηκε από τη Γενική Σύνοδο των Ηνωμένων Εθνών, που επίσημα καθιέρωσε την 3η Μαΐου σαν Παγκόσμια Ημέρα της Ελευθερίας του Τύπου. Η Διακήρυξη αυτή, ένας σταθμός στον αγώνα για την ελευθεροτυπία, μεταξύ άλλων διευκρινίζει ότι «ο ελεύθερος τύπος είναι απαραίτητο στοιχείο για τη διατήρηση της δημοκρατίας και των θεμελιωδών ανθρωπίνων δικαιωμάτων». Ωστόσο ακόμη και σήμερα σε δεκάδες κράτη σ’ όλο τον κόσμο δημοσιογράφοι και εκδότες δολοφονούνται, τρομοκρατούνται, συλλαμβάνονται και φυλακίζονται, γιατί απλά λένε την αλήθεια. Ο Τύπος λογοκρίνεται και κανάλια και έντυπα κλείνουν, επειδή οι συντάκτες και οι εκδότες τους είχαν την τόλμη να σηκώσουν τις φωνές τους ενάντια σε απολυταρχικά καθεστώτα.
Σύμφωνα με στοιχεία της Παγκόσμιας Ένωσης Δημοσιογράφων, το 2008 συνολικά 70 δημοσιογράφοι έχασαν τη ζωή τους παγκοσμίως. Η πλειοψηφία αυτών έχασαν τη ζωή τους σε ασιατικό έδαφος και συγκεκριμένα στο Αφγανιστάν, την Ινδία, το Νεπάλ, το Πακιστάν, τις Φιλιππίνες, τη Σρι Λάνκα και την Ταϊλάνδη. Δολοφονίες δημοσιογράφων έγιναν, ωστόσο και σε Ευρώπη και Αμερική. Επίσης, περίπου 125 δημοσιογράφοι βρέθηκαν πίσω από τα κάγκελα των φυλακών, οι περισσότεροι και πάλι σε ασιατικό έδαφος, ενώ τουλάχιστον 673 δημοσιογράφοι συνελήφθησαν κατά την άσκηση του έργου τους. Ο στόχος όλων αυτών των βιαιοτήτων είναι προφανής: να φιμώσουν τους μάρτυρες γεγονότων, οι μεταδόσεις των οποίων μπορούν να πληροφορήσουν τον κόσμο για αγριότητες, διαφθορά ή δολοφονίες. Για γεγονότα που ο απλός κόσμος δεν πρέπει να μάθει ποτέ.
Η Παγκόσμια Ημέρα της Ελευθερίας του Τύπου υπάρχει για να αναγνωρίσει τις θυσίες που έγιναν για την κατοχύρωση της ελευθεροτυπίας, αλλά και για να πιέσει τις κυβερνήσεις, που συνεχίζουν να αρνούνται στους πολίτες τους αυτό το βασικό ανθρώπινο δικαίωμα. Το μήνυμα της 3ης Μαΐου είναι ότι οι δημοσιογράφοι όλου του κόσμου πρέπει να θεωρούν ως δεδομένο το δικαίωμα της ελεύθερης και άφοβης μετάδοσης της αλήθειας. Είναι η μέρα που τα μέσα ενημέρωσης πρέπει να θυμίζουν σε όλους τη σημασία της ελευθερίας του Τύπου και πως η παγκόσμια μάχη για να το πετύχουν, συνεχίζεται. Βήματα προς τα μπρος έχουν γίνει και έχουν δώσει καρπούς. Δεν έχουν κερδίσει όμως ακόμα τον πόλεμο.
Η ελευθερία του Τύπου δεν είναι πολυτέλεια. Είναι δικαίωμα.
Κοζάνη, Μάιος 2011
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου