ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΜΕ ΤΟΝ ΑΝΔΡΕΑ ΜΗΤΣΟΥ

Ο συντάκτης μας Στέφανος Ξένος συνάντησε τον συγγραφέα Ανδρέα Μήτσου και σας μεταφέρει τα όσα είπανε οι δυο τους.

- Πέρσι κερδίσατε το Βραβείο Αναγνωστών του Ε.ΚΕ.ΒΙ. Τελικά, κατά πόσο ένα βραβείο αλλάζει την καθημερινότητα ενός συγγραφέα;
- Είναι δυνατόν να συντελέσει στην ανάδειξη μιας άλλης δυναμικής του βιβλίου. Όσον αφορά βέβαια στην καθημερινότητα του συγγραφέα, θα ’λεγα, ότι καθώς αυτός έρχεται σε μια προφάνεια, έξω από τους αξιακούς του ίσως κώδικες και την υποθετική του, δοκιμάζεται. Δοκιμάζεται δηλαδή με την πραγματικότητα ή την αλήθεια. Ως ξόρκι επισείει το βιβλίο του και μάλλον μοιάζει με τρομαγμένο επισκέπτη σε στοιχειωμένο σπίτι -την πραγματικότητα- που δέχεται την επίθεση των φαντασμάτων.

- Στην αρχή, όταν εκδώσατε το πρώτο σας βιβλίο, συναντήσατε δυσκολίες με τους εκδοτικούς οίκους ;
- Στην αρχή της δεκαετίας του ’80 ήταν πολύ δύσκολο να εκδώσεις βιβλίο λογοτεχνίας κι εγώ δυσκολεύτηκα πολύ.

- Παράλληλα είστε και εκπαιδευτικός. Ποιες είναι οι ομοιότητες και οι διαφορές μεταξύ εκπαιδευτικού και συγγραφέα ;
- Ο Προυστ λέει πως «για να γίνεις συγγραφέας, πρέπει να ξεκινήσεις ως δάσκαλος και να καταλήξεις ως μπάτσος». Εγώ ξεκίνησα ανάποδα. Πάντως, θα ‘λεγα, ο εκπαιδευτικός μορφώνει, δίνει, δηλαδή, μορφή, όποια ίσως στοχεύει η πολιτεία, ενώ ο συγγραφέας μεταμορφώνεται ο ίδιος και αυτή τη διαδικασία μεταμόρφωσής του αποτυπώνει στο γραπτό του. «Έτσι, κατ’ αναλογία, μεταλλάσσεται, κατ’ αυτόν και ο κόσμος». Η τέχνη δεν έχει προθέσεις και σκοπιμότητες, δρα παρηγορητικά και αναδεικνύεται αυτή η επίδρασή της σε χρόνους μεθύστερους. Είναι συμμετοχή-διεργασία του αναγνώστη και συγγραφέα και συντελείται με τρόπους διάφορους σε συνάφεια πάντα με τη χρονικότητα.

- Μόλις ξεκίνησαν οι παραστάσεις του έργου σας στο Κέντρο Λόγου και Τέχνης. Την διασκευή την κάνατε ο ίδιος. Πόσο δύσκολο είναι να διατηρηθεί ακέραιο το κύριο νόημα ενός βιβλίου σε μια διασκευή –πολλώ δε μάλλον όταν είναι δικό του- και τελικά είναι δυνατόν μια παράσταση να ικανοποιήσει επαρκώς την φαντασία του συγγραφέα, αλλά και του αναγνώστη;
- Ναι, όλα μπορούν να συμβούν στην τέχνη, όπως και στη ζωή. Εξαρτάται πόσο θα «βουτηχθεί», πόσο θα εμποτιστεί κανείς στην αγάπη. Πάντως, όπως λέει και ο W. Whitman: «το νόημα είναι η αύρα του κειμένου». Το ύφος. Κι αυτό το αεράκι (breeze) περνάει ανάμεσα από τις λέξεις. Το γνήσιο, το αυθεντικό πάντα αναδεικνύεται. Αυτό πιστεύω. Υπάρχει και επικρατεί μια τέτοια νομοτέλεια και δικαιοσύνη. Τώρα πού αναδεικνύεται, σε ποιον, πώς επικρατεί, αυτά επιδέχονται πολλαπλές ερμηνείες. Μια μοίρα ή σύμπτωση, μια άλλη χρονικότητα συστήνει το έργο τέχνης. Βλέπετε επιμένω σε όρους μοντερνιστικούς.

- Σήμερα υπάρχει ομολογουμένως υπερπληθώρα ελληνικών τίτλων στο χώρο του βιβλίου. Ευνοεί η σημερινή εποχή την εξέλιξη της ελληνικής γραφής ή απλώς αρκείται κάθε συγγραφέας στο να δει το βιβλίο του στα ράφια των βιβλιοπωλείων;
- Κάθε εποχή αναδεικνύεται καλλιτεχνικά. Τώρα το τι προβάλλεται είναι άλλο θέμα. Κοινωνικό. Αλλά πάντα έτσι ήταν. Με τη διαφορά ότι ο ανθρωπισμός ευνοούσε την ουσιαστική ατομική έκφραση, εν αντιθέσει με τις σημερινές αξίες.

- Ο Νίτσε έγραψε «Τέχνη είναι αυτό που έχουμε για να μην πεθάνουμε από την αλήθεια». Μήπως μέσω των βιβλίων μας παρουσιάζεται η πραγματικότητα (ο εαυτός μας) λίγο λίγο;
- Πράγματι αυτό γίνεται: «μας διώχνουνε τα πράγματα κι η ποίηση είναι το μόνο καταφύγιο που φθονούμε» λέει ο Κώστας Καρυωτάκης. Το ζόρικο βέβαια είναι πως ο εαυτός δεν παρουσιάζεται μόνο σ’ εμάς, με τη δημοσίευση, αλλά και στους άλλους. Βέβαια «είμαστε ό,τι μπορούμε να εννοήσουμε», έλεγε ο M. Heidegger. Άρα όσοι ήδη είναι σε κοντινούς κώδικες, οι μυημένοι, μας συμπονούν. Οι άλλοι δεν μας νοιάζουν.

- Τι θα ευχόσασταν σε ένα νέο συγγραφέα, αλλά και στους αναγνώστες του Diavasame.gr ;
- Να επιτύχει τη «συνάντηση» με τον αυθεντικό εαυτό του και να αναδείξει τη δική του, μοναδική αλήθεια, αποστασιοποιώντας, ανά πάσα στιγμή, την ετυμολογική εκδοχή της έννοιας «άνθρωπος», από το άνω+θρώσκω, που σημαίνει «αναπηδώ προς τα πάνω», «να τον φτάσω τον Θεό», που λέει κι η Αντιγόνη στον «κύριο Επισκοπάκη», αυτόν που μας έχει καταδικάσει στο θάνατο, και να του ζητήσουμε το λόγο.


Συνέντευξη στο diavasame.gr