8 ΜΑΡΤΙΟΥ : ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΗΜΕΡΑ ΤΗΣ ΓΥΝΑΙΚΑΣ

ΜΙΑ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ ΜΕ ΙΣΤΟΡΙΑ
της Κατερίνας Μ. Μάτσου

• Στις 8 Μαρτίου 1857 στη Νέα Υόρκη οι εργάτριες ενός εργοστασίου κλωστοϋφαντουργίας οργάνωσαν την πρώτη μεγάλη οργανωμένη απεργία διεκδικώντας ίση αμοιβή για ίσες ώρες δουλειάς με τους άνδρες συναδέλφους τους. Η απεργία διαλύθηκε βίαια από την αστυνομία της πόλης.
• Στις 8 Μαρτίου 1887 στην Ελλάδα μία ομάδα από λόγιες γυναίκες της εποχής κυκλοφορεί ένα περιοδικό με τίτλο «Εφημερίς των κυριών», για να ακουσθεί καλύτερα η φωνή της Ελληνίδας και τα αιτήματά της. Υπεύθυνη στα δύο πρώτα τεύχη ήταν η Εύα Πρέναρ και από το τρίτο φύλλο η Καλλιρρόη Παρρέν, η μεγάλη αυτή Ελληνίδα που αγωνίστηκε σθεναρά, μέχρι το τέλος της ζωής της, για τα δικαιώματα της γυναίκας.
• Το Φλεβάρη του 1917 στην τσαρική Ρωσία εργάτριες διαδηλώνουν ζητώντας «ψωμί και ειρήνη», αποδεικνύοντας τη συμπόρευση τους με το επαναστατικό κίνημα της εποχής και πυροδοτώντας την επανάσταση του Φεβρουαρίου. Λίγες μέρες μετά ο τσάρος παραιτείται και η προσωρινή κυβέρνηση της Ρωσίας δίνει στις γυναίκες δικαίωμα ψήφου. Ήταν 23 Φεβρουαρίου με το Ιουλιανό Ημερολόγιο, που ακολουθεί η Ρωσία, 8 Μαρτίου για την υπόλοιπη Ευρώπη.

ΣΤΟΝ ΚΟΣΜΟ…
• Στην Κίνα οι γυναίκες θεωρούνταν άψυχα όντα και δεν τους επιτρέπονταν να λατρεύουν το θεό. Η Κινέζα ήταν υποχρεωμένη να λατρεύει τον άνδρα της, που στο πρόσωπο του έβλεπε κάτι παραπάνω από θεό, ενώ εκείνος είχε το δικαίωμα να τη διώχνει για ασήμαντες αφορμές, όπως π.χ. η φλυαρία της.
• Κατά τη διάρκεια της Γαλλικής Επανάστασης γυναίκες πραγματοποίησαν πορεία ως τις Βερσαλλίες, ζητώντας δικαίωμα ψήφου, ενώ η πρώτη Γαλλίδα «σουφραζέτα» οδηγήθηκε στη γκιλοτίνα.
• Το 1792 η Ολλανδή Έτα Παλμ, μία από τις πρώτες φεμινίστριες, απαιτεί το δικαίωμα της γυναίκας στο διαζύγιο.
• Η συγγραφή δεν εθεωρείτο καθόλου ευυπόληπτο επάγγελμα για μια γυναίκα στον 19ο αιώνα. Μια γυναίκα συγγραφέας ήταν συχνά υποχρεωμένη να υπογράφει με ανδρικό ονοματεπώνυμο, αν ήθελε να δει το έργο της δημοσιευμένο, όπως η σύντροφος του Σοπέν, Ωρόρ Ντυντεβάν, που υπέγραφε τα λογοτεχνήματα της ως Ζωρζ Σαντ, το ανδρικό ψευδώνυμο με το οποίο έμεινε στην ιστορία.
• Η πρώτη χώρα που παραχώρησε δικαίωμα ψήφου στις γυναίκες ήταν η Νέα Ζηλανδία το 1895.
…ΚΑΙ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ
• Η Μυτιλήνη, η πατρίδα της Σαπφούς, ήταν η μόνη πολιτεία στην αρχαία Ελλάδα, όπου οι γυναίκες είχαν πολλά δικαιώματα και η μόρφωση τους δε θεωρούνταν ντροπή. Στη δημοκρατική Αθήνα η γυναίκα, σύμφωνα με τον Αριστοτέλη, βρισκόταν ασφαλώς «σε καλύτερη θέση από το δούλο, αλλά σε πολύ χειρότερη από τον άνδρα», ενώ στην αρχαία Σπάρτη δινόταν ιδιαίτερη έμφαση στη μόρφωση και στην ανατροφή των γυναικών, αφού αυτές θα γινόταν οι μητέρες του Σπαρτιάτη πολεμιστή.
• Η πρώτη Ελληνίδα φοιτήτρια ήταν η Ιωάννα Στεφανοπούλου το 1890.
• Στη διάρκεια της δικτατορίας του Πάγκαλου αστυνομικές δυνάμεις στους δρόμους μετρούσαν το μάκρος της …φούστας των γυναικών!
• Η Καλλιρρόη Παρρέν ήταν η πρώτη γυναίκα, που τιμήθηκε από την Aκαδημία Αθηνών το 1936 για τα 50 χρόνια προσφοράς της, όπως η δημιουργία του Λυκείου Ελληνίδων. Στις 16 Ιανουαρίου 1940 το ελληνικό κράτος την αποχαιρέτησε με τιμές αρχηγού κράτους.
• Το 1919 ο Όμιλός των Ελληνίδων Σοσιαλιστριών καλεί τις γυναίκες της Αθήνας και του Πειραιά σε σύσκεψη για να συζητηθεί το θέμα της παροχής ψήφου στις γυναίκες.
• Το 1930, μετά από σκληρούς αγώνες των γυναικών σε όλη την Ελλάδα και ύστερα από πολλές συζητήσεις και παλινωδίες στον πολιτικό χώρο, δίνεται στην Ελληνίδα το δικαίωμα ψήφου υπό όρους. Σύμφωνα μ’ αυτούς δικαίωμα ψήφου έχουν οι γυναίκες μόνο για τις δημοτικές εκλογές, μόνο στη διαδικασία του εκλέγειν και όχι του εκλέγεσθαι, μόνο οι εγγράμματες και μόνο όσες ήταν άνω των 30 χρόνων, όταν το 70% των γυναικών στην Ελλάδα άνω των 30 ετών ήταν αναλφάβητες!
• Στις δημοτικές εκλογές του 1934, στις πρώτες στην ιστορία του τόπου, όπου οι γυναίκες έστω και υπό όρους, είχαν το δικαίωμα ψήφου, ψήφισαν μόνο 240 γυναίκες σε όλη την Ελλάδα.
• Πλήρες δικαίωμα ψήφου η Ελληνίδα απέκτησε το 1953.
• Το 1956 εκλέγονται οι πρώτες βουλευτίνες στην ελληνική βουλή. Είναι η Λίνα Τσαλδάρη, υποψήφια της Ε.Ρ.Ε. και η Βάσω Θανασέκου της Αριστεράς. Δύο από τις συνολικά 16 υποψήφιες.
• Η χώρα μας κατέχει σήμερα την επίζηλη 20η θέση στον κόσμο σε σχέση με τα δικαιώματα και τις κατακτήσεις των γυναικών.
• Η Παγκόσμια Ημέρα της Γυναίκας καθιερώθηκε μετά από πρόταση της Γερμανίδας σοσιαλίστριας Clara Setkin το 1910 κατά τη διάρκεια της Δευτέρας Διεθνούς Διάσκεψης Σοσιαλιστριών στην Κοπεγχάγη. Ο Οργανισμός Ηνωμένων Εθνών καθιέρωσε το 1977 την 8η Μαρτίου ως Παγκόσμια Ημέρα για τα Δικαιώματα της Γυναίκας και τη Διεθνή Ειρήνη.

Οι γυναίκες σήμερα, στην αυγή του 21ου αιώνα, ψάχνουν για τελείως καινούργιους, γνήσιους δρόμους. Ψάχνουν το αυθεντικό τους πρόσωπο, που χάθηκε αιώνες πριν, πάνω στη γένεση τους και στη γένεση του ανθρώπινου πολιτισμού.

Κοζάνη, Μάρτιος 2011