Τρίτη 12 Οκτωβρίου 2010

ΤΟ ΟΙΚΟΔΟΜΙΚΟ ΧΡΟΝΙΚΟ ΤΗΣ ΑΓΙΑΣ ΣΟΦΙΑΣ

ΟΜΙΛΙΑ ΤΟΥ κου ΝΙΚ. ΜΟΥΤΣΟΠΟΥΛΟΥ ΣΤΟ ΛΑΟΓΡΑΦΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ
της Κατερίνας Μ. Μάτσου

Μία πλήρης πληροφοριών και γι’ αυτό ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα ομιλία με θέμα «Το οικοδομικό χρονικό της Αγίας Σοφίας» διοργάνωσε το απόγευμα του Σαββάτου 8 Δεκεμβρίου 2007 στην αίθουσα του Λαογραφικού Μουσείου Κοζάνης ο Σύνδεσμός Γραμμάτων & Τεχνών ν. Κοζάνης. Κεντρικός ομιλητής της εκδήλωσης, που εντασσόταν στο πλαίσιο της έκθεσης «Χάλκινα διακοσμημένα σινιά», ήταν ο ομότιμος καθηγητής του Αρχιτεκτονικού Τμήματος της Πολυτεχνικής Σχολής του Α.Π.Θ. κος Νικόλαος Μουτσόπουλος.
Στην ομιλία του ο κος Μουτσόπουλος αναφέρθηκε αναλυτικά τόσο στην ιστορία, όσο και σε όλες τις φάσεις οικοδόμησης της Αγίας Σοφίας από την πρώτη έγερση της, πάνω στα ερείπια αρχαίου ναού του Απόλλωνα, επί Μεγάλου Κωνσταντίνου, μέχρι την τελειοποίηση και ολοκλήρωσή της από έναν άλλο μεγάλο αυτοκράτορα του Βυζαντίου, τον Ιουστινιανό. Ανέφερε επίσης παραδόσεις σχετικές με την εκκλησία και τη ανέγερσή της. Το 1453, μετά την Άλωση της Πόλης ο ιερός ναός της Αγίας Σοφίας μετατράπηκε σε μουσουλμανικό τέμενος και οι τοιχογραφίες ασβεστώθηκαν, αφού η απεικόνιση του ανθρώπινου σώματος θεωρείται βλασφημία για το Ισλάμ. Το 1930 ο ανανεωτής της σύγχρονης Τουρκίας Μουσταφά Κεμάλ, στο πλαίσιο του εκσυγχρονισμού του κράτους, μετέτρεψε το τέμενος σε μουσείο, όπως μέχρι σήμερα είναι, φιλοξενώντας και άλλες ποικίλες πολιτιστικές εκδηλώσεις. Παράλληλα τα τελευταία χρόνια γίνονται σημαντικές προσπάθειες για τη διάσωση των ψηφιδωτών του ναού.

Λίγο πριν την έναρξη της ομιλίας ο κος Μουτσόπουλος μίλησε στο Θ για τον ιερό ναό της Αγίας Σοφίας, τα προβλήματα που σήμερα αντιμετωπίζει, αλλά και τις ελπίδες για το μέλλον.
- Κύριε Μουτσόπουλε, σήμερα στο Λαογραφικό Μουσείο Κοζάνης θα παρακολουθήσουμε μία ομιλία σας σχετικά με το οικοδομικό χρονικό της Αγίας Σοφίας Κωνσταντινούπολης. Σε ποιους κεντρικούς άξονες θα κινηθεί η ομιλία σας; Για τι θα μας μιλήσετε;
- Είναι μία γενική περιγραφική ομιλία, όπως τόσες άλλες που γίνονται. Είναι το άγνωστο οικοδομικό χρονικό, πότε και πώς χτίστηκε ο ναός, γιατί χτίστηκε σ’ αυτό το σημείο και τι δεδομένα υπάρχουν, από υλικό όχι τόσο γνωστό, που εδώ και πολλές δεκαετίες έχω συγκεντρώσει. Γιατί την Αγιά Σοφιά, την οποία λατρεύω, το σύμβολο της Ορθοδοξίας και του Οικουμενικού μας Πατριαρχείου και της Βυζαντινής μας Αυτοκρατορίας, έχω επισκεφτεί περισσότερες από 50 φορές και μπορώ να πω ότι ακόμα δεν την ξέρω.
- Εννοείτε δηλαδή πως όσες φορές και να την επισκεφτεί κάποιος, ακόμα και κάποιος με τις γνώσεις τις δικές σας, νιώθει πως του είναι άγνωστη, του κρύβει πολλά μυστικά;
- Ναι και αυτό που πολύ σωστά είπατε και για ένα άλλο λόγο: Πιστεύω ότι κανένας Έλληνας δε μπορεί μπαίνοντας στην Αγιά Σοφιά να τη δει, να τη μελετήσει, γιατί τα μάτια του είναι βουρκωμένα και δε βλέπει τίποτα. Μόνο με το νου μπορεί να την πλησιάσει και να την προσεγγίσει. Τέτοια εντύπωση πάντα προξενεί το μεγαλειώδες αυτό κτίριο, το πιο μοντέρνο, το πιο αρχαίο, το πιο σπουδαίο εκκλησιαστικό μνημείο του κόσμου.
- Η Αγία Σοφία της Κωνσταντινούπολης κατέχει μία θέση στην καρδιά όλων των Ελλήνων και ίσως και όλων των Ορθοδόξων. Πώς το κατάφερε αυτό; Ήταν μόνο ο λόγος για τον οποίο χτίστηκε, ο τόπος στον οποίο χτίστηκε;
- Είναι μοναδικό μνημείο, ούτε πριν υπάρχει κάτι σχετικό που να αποτελεί εξέλιξή του, ούτε μετά επανελήφθη κάτι άλλο. Είναι μοναδικό και οφείλεται στην έμπνευση του μεγάλου αυτοκράτορα του Ιουστινιανού και στους μεγάλους αρχιτέκτονες του, τους Μικρασιάτες Ισίδωρο και Ανθέμιο οι οποίοι το έφτιαξαν. Είναι κάτι το μοναδικό, αλλά παράλληλα και πάντα σύγχρονο.
- Σήμερα ο ιερός ναός είναι μνημείο, μουσείο και σας ακούσαμε, όταν αναφέρεστε σ’ αυτό, να το λέτε με κάποια θλίψη. Γιατί; Τι είναι αυτό που ας πονάει σε αυτή την κατάληξη του ιερού ναού;
- Γιατί για μας τους Ρωμιούς Ορθοδόξους μας πονάει που δεν ακούγεται ο λόγος του Θεού μέσα σ’ αυτό το μεγαλειώδη ναό. Γι’ αυτό το λόγο φτιάχτηκε. Για να ακούγεται μέσα εκεί ο λόγος του Θεού.
- Θα θέλατε να υπάρξει μία μέρα η ευκαιρία μίας έστω και μοναδικής λειτουργίας στον ιερό ναό;
- Όνειρο της ζωής μου, μα δεν ξέρω αν μπορεί να πραγματοποιηθεί ποτέ.
- Η Αγία Σοφία με τόσα χρόνια ζωής που κουβαλάει στην πλάτη της μήπως έχει σήμερα και κάποια άλλα προβλήματα που πρέπει να αντιμετωπίσει; Οικοδομικά ίσως;
- Υπάρχουνε προβλήματα, αλλά εύκολα και εν συντομία δε μπορούν να αναλυθούν. Υπάρχουν. Παρουσιάζει προβλήματα καθιζήσεων που δεν ξέρει κανένας που θα καταλήξουν.
- Η τουρκική κυβέρνηση λαμβάνει μέριμνα, ενδιαφέρεται για την Αγία Σοφία;
- Υπάρχει μία μέριμνα και πολλές φορές με καλούν κι εμένα σε σχετικές συνεδριάσεις, αλλά κι η UNESCO έχει τ’ αυτιά της και τους οφθαλμούς της ανοιχτούς. Κι αυτό είναι κάποια κατοχύρωση για μας, κάποια προστασία.
- Κύριε Μουτσόπουλε, σας ευχαριστούμε πολύ.
- Εγώ σας ευχαριστώ.


Αδημοσίευτο.

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου